Najnowsze doniesienia wskazują, że naukowcy opracowali narzędzie do rozpoznawania emocji. Wspierane przez sztuczną inteligencję, ma wspomóc osoby cierpiące na różnorodne schorzenia neurologiczne, w tym te, które są w spektrum autyzmu. Jak działa?
Spis treści
Statystyki spektrum autyzmu w Polsce
W Polsce, ale i na całym świecie rośnie liczba diagnoz dotyczących spektrum autyzmu. Te zaburzenia nie są jednak równoznaczne z niepełnosprawnością intelektualną! Wśród osób z diagnozą na przykład zespołu Aspergera są Elon Musk czy Greta Thunberg. Przybliżmy statystyki opublikowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, z których wynika, że:
- w 2021 roku liczba osób, u której rozpoznano autyzm i zespół Aspergera (do 17 roku życia), wynosiła 74 tysiące,
- w 2020 roku było to prawie 62,5 tysiąca osób,
- w 2019 roku blisko 57 tysięcy osób.
W 2020 roku Ministerstwo Edukacji i Nauki zleciło wydanie podręcznika metodycznego pt. „Standardy przebiegu oceny funkcjonalnej oraz planowania wsparcia edukacyjno-specjalistycznego” (Wydawnictwo KUL). Według szacunków Ewy Pisuli, która jest autorką jednego z rozdziałów poświęconego zaburzeniom ze spektrum autyzmu, w Polsce mamy około 73,1 tysiąca takich dzieci (w wieku od 0 do 18 lat). Jako powody coraz większej liczby diagnoz Pisula podaje przede wszystkim związki z „m.in. rozszerzeniem definicji zaburzeń, lepszą wykrywalnością, rozwojem wiedzy profesjonalistów i rodziców na temat trudności rozwojowych dzieci, a także stopniową poprawą dostępu do usług diagnostycznych”.
Być w spektrum autyzmu. Ale co to właściwie znaczy?
Wyobraź sobie, że wszystkie bodźce sensoryczne, czyli dźwięk przejeżdżającej karetki, ostre i długie światła podczas nocnych przejażdżek autem czy zwykły dotyk… który na dłuższą metę okazuje się niezbyt przyjemny. Do tego dochodzą kłopoty z komunikowaniem się, ponieważ masz często problem z interpretacją emocji osób, które Cię otaczają. Nie wiesz, jak czytać niewerbalne wskazówki, co czasami prowadzi do nieporozumień. Możesz być nadwrażliwy, mieć trudności z życiową elastycznością i z trudem dostosowywać się do zmian. Dostrzegasz świat w inny sposób, niż Twoi rówieśnicy, walcząc o akceptację i chęć bycia zrozumianym przez społeczeństwo, w którym żyjesz.
Do prawidłowego i przyjemniejszego funkcjonowania, potrzebujesz swojej osobistej rutyny. Rutyna to Twoja strefa komfortu, którą niezwykle rzadko opuszczasz. Możesz mieć specyficzne zainteresowania, które po jakimś czasie mogą przerodzić się w obsesję. Jeśli jesteś zainteresowany jakimś tematem, całkowicie się w nim zatracasz, poświęcając danemu zagadnieniu masę czasu i energii. Ludzie mogą traktować to jako dziwactwo.
Tak mniej więcej może wyglądać życie osoby w spektrum autyzmu. Przebodźcowanie, nadwrażliwość na dźwięki i inne doświadczenia sensoryczne to codzienność wieli osób w Polsce i na świecie. Dlatego też naukowcy chcą ułatwić, choć troszkę życie osobom neuroatypowym postanowili wziąć sprawy w swoje ręce i opracowali wspomniane już narzędzie do analizy i interpretacji sygnałów, które pojawiają się na twarzy naszego rozmówcy.
Nowe możliwości dla osób neuroatypowych
Do stworzenia technologii, która pomoże osobom ze spektrum autyzmu, naukowcy wykorzystali dane z czujników EEG (pol. czujniki elektroencefalogramu) i EKG (pol. elektrokardiogram) do noszenia wraz z analizą twarzy do interpretowania sygnałów związanych z emocjami. Dzięki tak innowacyjnemu podejściu zapewnia się dużo głębsze zrozumienie wyzwalaczy emocjonalnych. Potencjalnie występuje też szansa na poprawienie oceny zdrowia psychicznego w przypadku trudności emocjonalnych i bardziej spersonalizowanych interwencji terapeutycznych.
Współpraca zespołu naukowców z University of the West of Scotland przyniosła pozytywne rezultaty w postaci asystenta AI, który może dokładnie odczytywać sygnały związane z emocjami z analizy mózgu i mimiki twarzy. Badacze połączyli przetwarzanie obrazu oraz technologie EEG i EKG, a także sztuczną inteligencję.
Emocje są fundamentalnym aspektem ludzkiego doświadczenia, a zrozumienie sygnałów, które wyzwalają różne emocje, może mieć głęboki wpływ na różne aspekty naszego życia — powiedział prof. Naeem Ramzan, dyrektor centrum badawczego Affective and Human Computing for SMART Environments Research Centre at UWS. – Nasze ostatnie badanie doprowadziło do stworzenia kompleksowych danych, które można wdrożyć za pomocą technologii wearables – z wykorzystaniem wielu czujników i sztucznej inteligencji – aby zapewnić niezbędne narzędzie do rozpoznawania emocji.
Dane, o których wspomina prof. Ramzan, są wyjątkowo cennym źródłem informacji dla specjalistów z branży, ponieważ umożliwiają im jeszcze lepsze zrozumienie wyzwalaczy emocjonalnych i zapewniają punkt odniesienia, który może stworzyć nowe możliwości w rozwoju w zakresie zdrowia.
A jak wygląda życie osób w spektrum autyzmu? Czego można się naucyzć od osób neuroatypowych? Poniżej materiał zrealizowany przez Rafała Gęburę z kanału 7 metrów pod ziemią.
Czy sztuczna inteligencja lepiej zinterpretuje ludzkie emocje?
System opiera się na wykorzystywaniu multimodalnej bazy danych, która została opracowana przez szkockich naukowców. Składają się na nią między innymi sygnały zarejestrowane podczas badania z wykorzystaniem bodźców audiowizualnych.
Jak podaje NeuroScienceNews uczestnicy badania byli rejestrowani. Oceniali oni swoją reakcję pod kątem stymulacji i dominacji na każdy zaprezentowany. Do przechwycenia sygnałów wykorzystano kamery oraz urządzenia typu wearables, które nosili uczestnicy. Dzięki połączeniu kilku technologii powstało rozwiązanie, które może zaoferować klinicystom czy terapeutom nowe narzędzie do lepszego zrozumienia stanów emocjonalnych osób z różnymi schorzeniami natury neurologicznej.
Narzędzie zaprezentowane przez naukowców z University of the West of Scotland z może utorować drogę do stworznia rzeczywistości rozszerzonej (ang. AR – augmented reality), rzeczywistości wirtualnej (ang. VR – virtual reality) lub zastosowania w robotyce.