Technologie haptyczne pozwalają na pełniejszą imersję. Znane są od dłuższego już czasu i wykorzystywane są w wielu dziedzinach życia. Najbardziej znane zastosowanie to z pewnością to związane z grami wideo — dzięki stymulacji sensorycznej możemy wznieść się na wyższy poziom, zapewniając sobie doskonalsze wrażenia. Zanurzysz się z nami w świat technologii w zdrowiu?
Spis treści
Żyjąc w obecnych czasach, obserwujemy znaczny postęp technologiczny, o jakim naszym przodkom się pewnie nie śniło. I choć raczej daleko nam do latających samochodów osobowych, z pewnością nie można odmówić ludzkości kreatywności i umiejętności rozwiązywania problemów i burzenia pewnych barier.
Technologie haptyczne oddziałują na zmysł dotyku i wibracji, a ich celem jest dostarczenie użytkownikowi fizycznych wrażeń lub odczuć za pomocą urządzeń elektronicznych. Wśród przykładów można wymienić, chociażby wibracje w telefonie czy wykorzystywanie wibracji w kontrolerach do gier.
Haptyka zmienia świat i pomaga m.in. osobom głuchym w słuchaniu muzyki
Jakiś czas temu świat obiegła informacja o kolejnym zastosowaniu technologii haptycznych. Osoby z niepełnosprawnością słuchu mogły w pełni, na innym poziomie uczestniczyć w słuchaniu muzyki. Jak tego dokonano?
Do współpracy zaproszono Daniela Belquera (aka „dyrektora ds. wibracji”), którego poproszono o dołączenie do zespołu, którego celem było zapewnienie lepszych wrażeń w muzyki na żywo dla osób niesłyszących i niedosłyszących. Opracowano pewne obejścia tak, aby cieszyć się koncertami. To jednak było za mało, aby głusi w pełni mogli uczestniczyć w koncertach.
To, co robili w tym czasie, to trzymanie balonów, aby poczuć wibracje przez palce lub chodzenie boso i odwracanie głośników przodem do podłogi — akcentował Daniel Belquer — To trochę ograniczające. Moglibyśmy to zrobić lepiej.
I tak stworzono specjalne, haptyczne wdzianko z wieloma wibrującymi komponentami elektronicznymi. Kombinezon ściśle przylega do ciała, trochę jak plecak. Wibracje to seria miksów sterowana przez dotykowego DJ-a, który kontroluje lokalizację, częstotliwość i intensywność odczuć użytkowników, jak dowiadujemy się z serwisu npr.org. Takie inkluzywne rozwiązania sprawiają, że osoby z różnych grup mogą poczuć się w pełni zaangażowane w aktualną sytuację, mogą odczuwać (w tym przypadku) muzykę tak dobrze, jak to tylko możliwe (przynajmniej na ten moment). Jak więc haptyka ma się do medycyny?
Medyczna rozszerzona rzeczywistość wznosi się na wyższy poziom dzięki technologii haptycznej
Jak się ma haptyka względem rozszerzonej rzeczywistości? Technologie haptyczne są sposobem na wzniesienie jej na wyższy poziom. Dodając technnologie haptyczne do istniejących aplikacji medycznych AR (ang. AR — Augmneted Reality). W tak zwanym międzyczasie odsyłamy do filmiku o haptyce w Metaversie.
Dzięki zmysłowi dotyku buduje się obecnie hiperrealistyczne szkolenia medyczne dla przyszłych dostawców. Jak podaje medtechpulsce.com, jednym ze sposobów na zilustrowanie tego, w jaki sposób haptyka wykorzystywana jest do zwiększenia realizmu podczas różnych szkoleń czy demonstracji, jest wyobrażenie sobie połączenia technologii VR i sumulatora haptycznego podczas szkoleń studentów dentystycznych w czasie pandemii COVID-19. Tak w pierwszych tygodniach pandemii realizowano nauczanie.
Wiele gotowych urządzeń haptycznych przypomina rysik przymocowany do ramienia robota, więc w naturalny sposób przypomina wiertarkę. — powiedział Roman Własow, twórca obrazowania medycznego.
Odczuwane „naturalne” przedłużenie ręki przekracza więc sferę samej magii dotyku. Jeden z niezwykle interesujących zastosowań technologii haptycznych w kontekście szkolenia medycznego został ukierunkowany przez firmę Merck. Nosi on nazwę „My Other Life” (tłum. „Moje Inne Życie”). Na czym polega? Trzymane w dłoni kontrolery wykorzystują wibracje, które wywołują efekt znieczulenia dotyku dla użytkowników. To wciągające doświadczenie pozwala na dosłowne oddanie możliwości odczuwania objawów stwardnienia rozsianego — oddając w pełni zmiany w słuchu, wzroku i węchu. Dzięki takim szkoleniom przyszli lekarze są w stanie lepiej zrozumieć objawy pacjentów.
Haptyka i lepsza telemedycyna?
Powracając jednak do medyczno-klinicznego tematu, najnowsze badania sugerują, że konsultacje telezdrowotne AR z obsługą dotykową mogą być skuteczne. Eliminując tym samym najpoważniejszy zarzut względem słynnych już teleporad, a mianowicie brak dotyku. Haptyka może zmienić oblicze zdalnych porad lekarskich.
Technologie haptyczne pozwalają na wyjście poza ramy dwuwymiarowej natury klasycznych porad wykonywanych w formie zdalnej oraz pozwalają na wzbogacenie wirtualnych konsultacji o aspekty dotykowe. Dzięki haptycznym technologią lekarze będą mogli poczuć przykładowo jędrność ciała pacjenta.
Trzeba jednak przyznać, że telemedycyna ma swoje plusy dodatnie i plusy ujemne (jak powiedział Wałęsa). Telemedycyna funkcjonuje lepiej w specjalizacjach takich jak opieka psychiczna, ale już w przypadku dermatologii, gdzie liczy się fizyczna interakcja już niekoniecznie. Tutaj dotyk odgrywa kluczową rolę w finalnej diagnozie i propozycji leczenia. Z tego powodu wprowadzanie elementów dotykowych do obecnych usług telemedycyny ma potencjał do zniwelowania różnic, otwierając się tym samym na powszechniejszy dostęp do opieki zdalnej zarówno dla większej liczby pacjentów, jak i świadczeniodawców zdrowotnych. Ba! Wzrasta również efektywność e-wizyt, o których jeszcze kilka lat temu mogliśmy ewentualnie pomarzyć.
Niepełnosprawność, a nowe technologie
W kwestii osób z niepełnosprawnościami narzędzia haptyczne stają się powoli kluczowym elementem ułatwiającym interakcję z oprogramowaniem oraz trójwymiarowym renderowaniem. W praktyce oznacza to tyle, że dotykowe ekrany mogą dostarczyć pacjentom z wadami wzroku oraz klinicystom lepszy dostęp do narzędzi online związanych z opieką zdrowotną. Lepszy dostęp do internetowych narzędzi zdrowotnych poprawi jakość opieki zdrowotnej.
Haptyczna rewolucja idzie jednak o krok dalej. Jednym z najbardziej widocznych kontekstów, w których dotyk może przyczynić się do poprawy dostępności opieki zdrowotnej, jest zastosowanie tej technologii w inteligentnej protetyce. Według badania przeprowadzonego przez naukowców z placówek Johns Hopkins i Drexel, dodanie elementów haptycznych do protez dłoni przynosi zauważalne korzyści. Zaobserwowano obniżenie psychicznego obciążenia pacjentów. Miało to nawet swoje odzwierciedlenie w badania neuroobrazowania. Zniwelowanie tego wysiłku umysłowego znacząco ułatwiło kontrolę oraz wykonywanie zadań przy użyciu protezy. Haptyka obiecuje przynosić nowe możliwości wraz z postępem technologicznym i poprawiać jakość opieki na wielu, medycznych płaszczyznach. To naturalnie przekłada się na zwiększenie ich zdolności do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Haptyka sposobem na udoskonalenie istniejących narzędzi
Technologie haptyczne przynoszą wiele dobrego w dziedzinie medycyny, odmieniając nie tylko jej stronę wirtualną (tj. telemedycynę), ale również opiekę nad osobami z różnym stopniem niepełnosprawności. Odpowiedzialność innowatorów leży nie tylko w ciągłym odkrywaniu czy kreowaniu nowych technologii, bo nie to jest istotą innowacji, ale również w udoskonalaniu istniejących, efektywnych narzędzi medycznych.
Nie chcemy, aby rzeczywistość przypominała świat gier wideo, ale jesteśmy przekonani, że inspiracja czerpana z tego obszaru może pomóc w dalszym udoskonalaniu podejścia do dostępności opieki medycznej.