Co to VPN? Takie pytania mogą pojawiać się w chwili, kiedy zaczynamy mocniej interesować się kwestią tego, kto ma dostęp do naszych danych. Anonimowość w sieci i kwestie cyberbezpieczeństwa to tematy powiązane z VPN-ami, których działanie oraz możliwości szerzej opisujemy w tym artykule. Przeprowadzimy was krok po kroku i pokażemy, czym właściwie jest VPN i dlaczego warto z niego korzystać.
Spis treści
Co to VPN – definicja usługi
Zanim przejdziemy do szerszego omawiania, konieczne jest wyjaśnienie, co to VPN i do rozszyfrowania samego skrótu. VPN to bowiem skrótowy zapis wyrażenia Virtual Private Network, które na język polski możemy przetłumaczyć jako „wirtualna sieć prywatna” lub „prywatna sieć wirtualna”. To drugie odrobinę lepiej oddaje sens tego, co to VPN w rzeczywistości oznacza.
Jest to więc usługa lub program, który tworzy pewnego rodzaju barierę, gdzie nasze dane szyfrowane są na zewnętrznym serwerze tak, by po drugiej stronie nie dało się ich odczytać. To też coś, co można nazwać „tunelem” zabezpieczającym nas przed światem. Spójrzmy na rozwinięcie skrótu, który odnosi się do połączenia nas z internetem, czyli siecią.
- Wirtualna – to określenie jest używane z jednego prostego powodu. Użytkownik VPN nie wykorzystuje do takiego połączenia żadnych fizycznych przedmiotów. Nie są potrzebne dodatkowe kable do routera czy modemu, a wszystko dzieje się wirtualnie, czyli „w komputerze lub smartfonie”.
- Prywatna – prywatność w kwestii VPN-ów to jedna z najważniejszych rzeczy. Korzystanie z takiej wirtualnej sieci sprawia bowiem, że nikt nie zobaczy naszych danych, ani nie podejrzy aktywności przeglądania. To bardzo ważne w tych czasach, kiedy nasze dane stały się dla wielu po prostu walutą.
- Sieć – sieć jest tutaj informacją o tym, że nasze urządzenie łączy się z serwerem VPN i stale z nim współpracuje, by utrzymać określone warunki połączenia.
Odpowiadając więc na pytanie, co to VPN, można to streścić do prostej definicji. VPN to program, który jest pewnego rodzaju prywatnym połączeniem pozwalającym nam zachować w sieci anonimowość. Chroni nasze dane oraz prywatność w sieci. To oczywiście tylko część z plusów takiego rozwiązania.
Powyższy schemat dość dobrze pokazuje, jak działa VPN, czyli wprowadza swojego rodzaju blokadę między nami, a resztą interentu.
Do czego służy VPN?
Skoro wiemy już, co to jest VPN, dobrze określić, do czego możemy wykorzystywać tego typu usługę i co nam ona daje. Ogólnie można napisać, że VPN służy do ochrony naszych danych, czyli czegoś, o czym zapewne zbyt często nie myślimy. Może nam się wydawać, że jesteśmy bezpieczni w sieci, ale to tylko złudne wrażenie. Oto niektóre sposoby na wykorzystanie VPN.
VPN i ukrywanie adresu IP
Jedną z najważniejszych cech dobrego VPN-a będzie to, że ten maskuje w sieci nasz adres IP. To unikatowy ciąg liczbowy, który przydzielany jest do każdego sprzętu podłączonego do sieci i pozwala na identyfikację użytkownika. Dokładniej na identyfikację miejsca, gdzie ten się znajduję. Może się wydawać, że ukrywanie adresu IP nie jest koniecznością, ale to coś, co warto rozważyć. Szczególnie w miejscach, gdzie korzystanie z sieci jest prawdziwym niebezpieczeństwem. W niektórych krajach dostęp do sieci jest przywilejem, a niektóre strony są w ogóle zablokowane. VPN potrafi więc takie zabezpieczenia obejść i dać dostęp do wiedzy, która wcześniej była zabroniona.
Ochrona przed śledzeniem
Nasze ruchy w sieci, to które strony odwiedzamy i jakie robimy zakupy to coś, co dla wielu osób może być łakomym kąskiem. Dostawcy usług internetowych dzięki znajomości naszego adresu IP są w stanie śledzić naszą aktywność. To może też prowadzić do tego, że nasze dane o tym, co robimy w sieci, trafią do zewnętrznych podmiotów (np. reklamodawcy czy instytucje rządowe). Korzystanie z VPN-a sprawia, że nasz ruch przechodzi najpierw przez zewnętrzny serwer, a z niego dopiero na stronę, którą chcemy odwiedzić. Dzięki temu nie ma możliwości sprawdzania naszej aktywności w sieci czy też historii tego, co przeglądaliśmy.
Ochrona przed wyłudzeniem
Takie zabezpieczenie przed śledzeniem może uchronić nas także przed oszustami, którzy wykorzystają nasze dane do tego, by próbować wyłudzić od nas pieniądze. Przykładem może być atak typu MITM (Men in the Middle, czyli „człowiek pośrodku”), gdzie przestępcy przechwytują wysłaną przez nas wiadomość i udają jej odbiorcę. My odnosimy wrażenie, że wszystko przebiega zgodnie z planem, a w rzeczywistości podajemy np. dane karty kredytowej przy zakupach. VPN to warstwa ochronna przed tego typu atakami.
Dostęp do stron internetowych oraz usług
Korzystanie z VPN-a pozwala także uzyskać dostęp do stron internetowych czy usług, które w danym kraju są niedostępne. Mogą skorzystać na tym dziennikarze czy polityczni aktywiści, którzy muszą ominąć cenzurę, ale też i zwykli obywatele. Dodatkowo korzystanie z VPN-a pozwala na uzyskanie dostępu do usług, które w kraju mogą być ograniczone. Katalogi serwisów streamingowych, jak np. Netflix, są różne w każdym z krajów, gdzie jest dostępna usługa. Korzystanie z VPN sprawia, że możemy uzyskać dostęp do filmów czy seriali, które w Polsce są niedostępne ze względu na warunki licencyjne.
Bezpieczna praca zdalna
Pracując zdalnie można mieć dostęp do zasobów firmowych z dowolnego miejsca na świecie. Należy jednak pamiętać o tym, by zachować odpowiednie warunki i chronić wrażliwe dane. Tutaj pomocny będzie właśnie VPN, który dzięki szyfrowanemu połączeniu pozwoli uniknąć sytuacji, gdzie ktoś niepowołany uzyska dostęp do firmowych danych. To może być szczególnie istotne w sytuacji, kiedy korzystany z bezpłatnego Wi-Fi w miejscu publicznym. Tutaj wręcz koniecznością będzie posiadanie VPN-a. Również pobierając pliki VPN pozwoli nam się lepiej zabezpieczyć, co jest istotne szczególnie dla osób wykorzystujących połączenia P2P (peer-to-peer), gdzie komputer spełnia jednocześnie rolę klienta oraz serwera.
Bezpieczeństwo w sieci oczami eksperta
Czy samo korzystanie z VPN-ów sprawi, że staniemy się na tyle bezpieczni w sieci, że będziemy mogli się niczym nie przejmować? Niestety nie. Nasze bezpieczeństwo jest bowiem w dużej mierze uzależnione też od tego, jak zachowujemy się w codziennym życiu i jak podchodzimy do sieciowych zagrożeń.
Jeśli otrzymaliśmy wiadomość, która budzi nasze podejrzenia, to po pierwsze: sprawdźmy jej nadawcę, po drugie: z ostrożnością podchodźmy do linków i załączników. Jeśli mamy wątpliwości, skontaktujmy się z firmą, którą np. rzekomo przesyła nam fakturę. Zweryfikujmy informacje u źródła.
Jeśli w wiadomości pojawia się socjotechnika – presja czasu, emocje, groźba, to te elementy także powinny sprawić, że zapali się nam czerwona lampka.
Warto pamiętać, że wszelkie podejrzane wiadomości czy załączniki można przekazać do weryfikacji ekspertów CERT Polska, zgłaszając je na stronie incydent.cert.pl.
Iwona Prószyńska, CERT Polska, Specjalistka ds.komunikacji w obszarze cyberbezpieczeństwa, wypowiedź dla Android.com.pl
Podbnego zdania jest dyrektorka w firmie NordVPN, czyli jednego z bezpieczniejszych VPN-ów na rynku. Polacy niestety zbyt ufnie podchodzą do tego, co trafia do ich skrzynek odbiorczych i informacji pokazywnych w social mediach.
Użytkownicy powinni wiedzieć, że na świecie nie ma nic za darmo, szczególnie w Internecie. Dotyczy to również bezpłatnych Wi-Fi, które są bardzo podatne na ataki hakerskie. Cyberprzestępcy często próbują zainfekować złośliwym oprogramowaniem urządzenia połączone z otwartymi hotspotami. Użytkownicy powinni zawsze korzystać z VPN, aby zabezpieczyć swoje połączenie Wi-Fi i chronić się przed niechcianymi szpiegami.
Joanna Rusin-Rohrig, dyrektorka rynku polskiego w firmie NordVPN dla Android.com.pl
Warto także zapoznać się z badaniami przeprowadzonymi przez ReaserchGate, gdzie gruntownie przyjrzano się samej kwestii tego, jak zwiększa się bezpieczeństwo danych użytkownika podczas korzystania z VPN-ów.
Sieci VPN to elastyczne, niedrogie i bardzo bezpieczne narzędzia komunikacji. Rozwój tej nowej technologii w ciągu najbliższych kilku lat może z powodzeniem określić standardy bezpiecznej komunikacji w internecie.
Badanie na temat wirtualnych sieci prywatnych (VPN), protokołów VPN i bezpieczeństwa, ReaserchGate
Czy korzystanie z VPN jest legalne?
Korzystanie z VPN jest legalne w Polsce, ale też i w większości krajów na świecie. Polskie prawo nie przewiduje więc żadnych kar za korzystanie z rozwiązania, które pozwala na zachowanie anonimowości w sieci. Niektóre kraje wprowadziły jednak pewnego rodzaju obostrzenia, które nakładają ograniczenia na możliwość korzystania z VPN-ów. Dlatego przed podróżą do danego kraju, warto sprawdzić jak ten podchodzi do tematów związanych z VPN.
W Stanach Zjednoczonych, Kanadzie czy większości krajów Europy nie ma obaw o legalność korzystania z VPN. Problem będzie w sytuacji, kiedy planujemy wybrać się np. do Chin. Rządy niektórych krajów mogą mieć bowiem listę „zatwierdzonych” VPN-ów, które mogą być używane. Dlatego też niektóre usługi VPN w ogóle nie są dostępne w tych częściach świata.
Czy korzystanie z Netflix i VPN jest legalne?
Nic nie stoi na przeszkodzie, by korzystać z VPN-a oraz oglądać treści na Netflix czy innym serwisie streamingowym. Może być to jednak niezgodne z regulaminem konkretnej usługi i prowadzić do tego, że nasze konto zostanie zawieszone. Wprawdzie do takich sytuacji nie musi w ogóle dochodzić, ale należy mieć tego świadomość. Netflix w swoim centrum pomocy sam zaznacza, że korzystanie z VPN jest dozwolone, ale z pewnymi ograniczeniami. Innymi słowy, można więc spokojnie sprawdzać, jak ominąć blokadę Netflix i korzystać z zasobów serwisu w innych krajach.
Urządzenia łączące się z serwisem Netflix za pośrednictwem połączeń VPN (ang. Virtual Private Network) mogą raportować inną lokalizację niż faktyczna lokalizacja użytkownika. Podczas korzystania z serwisu Netflix za pośrednictwem połączenia VPN oferta filmów, seriali i programów jest ograniczona do tytułów, do których firma Netflix posiada prawa do dystrybucji na całym świecie, np. Squid Game lub Stranger Things. Aby uzyskać dostęp do pełnej oferty tytułów w swoim kraju, może być konieczne zamknięcie połączenia VPN. UWAGA: Oglądanie serwisu Netflix przy użyciu usługi VPN nie jest dozwolone w planie z reklamami. Wydarzeń na żywo w serwisie Netflix nie można oglądać przy użyciu usługi VPN.
Netflix, centrum pomocy
Jak włączyć VPN?
By włączyć VPN, musimy w pierwszej kolejności zdecydować się na któryś z nich. Do wyboru mamy wiele rozwiązań, które są na rynku już od lat: SurfShark, Nord VPN czy ExpressVPN. Można także skorzystać z darmowych VPN-ów, jak chociażby ProtonVPN. Sam proces włączania VPN-a wygląda zazwyczaj bardzo podobnie. Najlepiej korzystać z oficjalnych aplikacji wybranego VPN-a, która przeprowadzić nas krok po kroku przez proces konfiguracji. To może być szczególnie pomocne dla wszystkich tych, którzy będą robili to po raz pierwszy.
Jak włączyć VPN? Należy założyć konto w danej usłudze VPN, ściągnąć odpowiednie pliki na swój komputer czy smartfon, a następnie zalogować się w VPN. Tam też nawiązujemy szyfrowane połączenie, a potem możemy już korzystać z sieci tak, jak do tej pory, ale z bezpiecznym połączeniem.
Czy można mieć VPN za darmo?
Oczywiście można mieć VPN za darmo, choć należy pamiętać, że takie usługi mogą oferować mniej serwerów, niż ich płatne odpowiedniki. Jakość połączenia też może odbiegać od jakości, którą oferują płatne rozwiązania. Nie wolno też zapominać o kwestiach bezpieczeństwa. Darmowe VPN-y mogą też korzystać z mniej bezpiecznego szyfrowania, ale też i sprzedawać nasze dane zewnętrznym podmiotom. Można więc mieć VPN za darmo, to jednak warto zainwestować i mieć pewność, że nasze dane będą bezpieczne. Szczególnie, że zazwyczaj to koszt rzędu kilkunastu złotych miesięcznie.
Co to VPN – podsumowanie
Wiemy już, co to VPN i do czego można go wykorzystywać. Chcąc dbać o swoje bezpieczeństwo w sieci oraz anonimowość, korzystanie z VPN-a jest wręcz koniecznością. Im więcej wiemy o samych VPN-ach, tym większe prawdopodobieństwo, że będziemy mogli lepiej wykorzystywać ich możliwości. Mając więc świadomość tego, co to VPN, zwiększamy bezpieczeństwo nas samych oraz tych, na których nam zależy najbardziej.
Co to VPN – najczęściej zadawane pytania
Co to VPN – definicja
VPN, czyli Virtual Private Network (Wirtualna Sieć Prywatna), to technologia umożliwiająca bezpieczne połączenie się z internetem za pośrednictwem zaszyfrowanego „tunelu”. Pozwala to na ochronę przesyłanych danych przed dostępem nieautoryzowanych osób, takich jak hakerzy czy dostawcy usług internetowych. Dzięki VPN użytkownik może też maskować swoją rzeczywistą lokalizację, co umożliwia dostęp do zablokowanych treści geograficznie lub cenzurowanych w jego kraju.
Jak działa VPN?
Gdy uruchamiasz VPN, twoje urządzenie komunikuje się ze specjalnie zabezpieczonycm serwerem, a cały ruch internetowy między urządzeniem a serwerem jest zaszyfrowany. To oznacza, że wszelkie informacje przesyłane między urządzeniem a serwerami są ukryte przed osobami trzecimi. Ruch ten jest także anonimowy, ponieważ serwer VPN maskuje twój adres IP, zastępując go własnym.
Co daje VPN?
VPN zapewnia bezpieczeństwo przesyłanych danych, chroniąc je przed śledzeniem. Jednocześnie VPN zapewnia maskowanie adresu IP i lokalizacji, co pozwala na zachowanie prywatności w internecie.
Jednocześnie VPN umożliwia dostęp do zasobów internetowych ograniczonych na poziomie lokalnym lub krajowym, a także chroni przed potencjalnymi zagrożeniami związanymi z używaniem niezabezpieczonych sieci.
Czy VPN gwarantuje anonimowość?
VPN znacznie zwiększa poziom prywatności i bezpieczeństwa w internecie, ale nie zapewnia 100% anonimowości. Istnieją inne metody śledzenia aktywności online, takie jak cookies, fingerprinting przeglądarki czy ataki typu „man-in-the-middle”. Aby zwiększyć swoją anonimowość, warto połączyć korzystanie z VPN z innymi narzędziami, takimi jak przeglądarki skupiające się na prywatności czy rozszerzenia blokujące śledzenie.
Czy VPN jest legalny?
W większości krajów korzystanie z VPN jest w pełni legalne. Jednak w niektórych państwach, takich jak Chiny, Rosja, czy Iran, użycie VPN jest ograniczone lub wymaga zezwolenia rządowego. Zawsze warto sprawdzić obowiązujące przepisy prawne w danym kraju przed użyciem VPN.
O autorze
Dziennikarz serwisu Android.com.pl z wieloletnim doświadczeniem w branży. Zajmuje się kwestiami cyberbezpieczeństwa w sieci i ochroną danych. Wielktornie opisywał przykłady oszustw phishingowych oraz prób wyłudzenia danych.
Zdjęcie otwierające: prykhodov / Depositphotos
Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.