W każdym domu zalega szereg przedmiotów, które z powodzeniem można wyrzucić — przeterminowane leki i kosmetyki, stare nośniki pamięci, stare płyty instalacyjne, wszystkie popsute przedmioty, których nie można naprawić… Wśród nich zaszczytne miejsce zajmuje spaghetti z kabli — umieszczona w oddzielnym pudełku, koszu lub szufladzie plątanina tajemniczych przewodów, ładowarek, adapterów, przelotek, przedłużaczy i innej drobnej elektroniki, która do niczego nie pasuje, nie była używana od wielu lat, ale zostawiana jest z myślą, że może się kiedyś do czegoś jeszcze przyda.
Tymczasem prawda jest brutalna — niemal na 100 procent się nie przyda i prawdopodobnie nigdy więcej tych rzeczy nie użyjesz. Rzeczone pudełko, kosz lub szuflada są po prostu kablowym cmentarzem. Oto jak wygląda moje:
Pora zrobić z tym porządek. W dzisiejszych czasach technologia staje się tak szybko przestarzała, że możesz śmiało pozbyć się kabli i ładowarek do starych sprzętów — na pewno większość z nich nie będzie kompatybilna z nowoczesnymi urządzeniami. Poza tym inwestuje się w rozwiązania bezprzewodowe oraz unifikację kabli i wtyczek. Przechodząc do sedna — które kable warto zatrzymać, a które można z czystym sumieniem wyrzucić, by zajmowały miejsce w domu?
Co zrobić ze starymi kablami? – Spis treści
Które kable warto zostawić?
- USB-A, USB-B, USB-C, mini-USB, microUSB
- kable zasilające 2-pinowe i 3-pinowe
- kabel komputerowy 3-żyłowy (trapez)
- kabel sieciowy
- DisplayPort
- mini-jack 3,5 mm
- HDMI
- SATA
USB
Na pewno lepiej nie pozbywać się reprezentantów wtyczek USB z poszczególnych typów — zarówno w wersji żeńskiej, jak i męskiej. Przezornie można zostawić po jednym kablu lub ładowarce z każdym starszym standardem USB. Tańsze gadżety lub drobna elektronika rodem z Azji niekoniecznie muszą mieć USB-C, tutaj popularnością wciąż cieszy się microUSB, a jeśli macie w domu drukarkę, prawie na pewno przyda się wam się kabel z końcówką USB-B.
Jeśli kabli USB macie w nadmiarze, spójrzcie na kolor plastiku we wnętrzu wtyczki. Bardziej przydatne będą dla was niebieskie, które są szybsze od tych czarnych.
Jeśli brakuje wam kabla z którąkolwiek wtyczką USB, to naprawdę nie będziecie mieli problemu z jej zakupem. A nawet wprost przeciwnie, przytłoczyć może nadmiar tego typu produktów. Nie dość, że dostępne są w różnych kolorach, o różnej długości i wspierają różne standardy ładowania (Quick Charge 1.0 – Quick Charge 4.0), to można kupić modele z płaskim przewodem, magnetyczną końcówką czy kątowymi wtyczkami
Kable zasilające 2-pin i 3-pin
Kolejny kabel, który warto mieć w kolekcji, to kabel zasilający z wtyczką Euro 2pin (tzw. ósemka). Choć kable te straciły na znaczeniu na rzecz kabli IEC C5 (tzw. koniczynka), wciąż spotykane są w laptopach, napędach DVD czy telewizorach.
Kabel komputerowy 3-żyłowy (trapez)
Kabel używany do zasilania komputerów i urządzeń peryferyjnych od bodajże dziesięcioleci. Jest to wciąż używana, standardowa wtyczka dla komputerów stacjonarnych. Dla osób, które nie korzystają z laptopów, tylko komputerów typu tower, zapas w postaci takiego kabla jest nieodzowny.
Wszelkie rodzaje kabli zasilających, o różnych długościach, zakończone koniczynką, ósemką czy trapezem, możecie kupić w sklepach tradycyjnych lub internetowych.
Kabel sieciowy
Kabel sieciowy (Ethernet) jest jednym z tych kabli, których lepiej się nie pozbywać. Mimo że przechodzimy na komunikację bezprzewodową, to czasem jest niezastąpiony. Na przykład, gdy będziecie chcieli zdiagnozować problemy z routerem — wtedy najlepiej bezpośrednio podłączyć się do niego właśnie przez ten kabel.
Jeśli z routerem lub modemem nie dostaliście kabla sieciowego w zestawie, nie będzie większego problemu, by zaopatrzyć się w niego na własną rękę. Wybór jest naprawdę bogaty:
Kabel DisplayPort
Złącze, z którego wciąż mogą korzystać laptopy, starsze telewizory i monitory komputerowe nadal korzystają ze standardowego złącza DisplayPort. Nie jest tak powszechne jak HDMI, niemniej nadal może być używane w typowych systemach A/V, więc może być za wcześnie, aby je wyrzucić. To kabel, który obsługuje wiele strumieni wideo, a nowsze wersje obsługują nawet monitory 8K. Trzeba tu jednak dodać, że w najnowszych notebookach częściej stosowany jest Mini DisplayPort.
Jeśli nie macie kabla DisplayPort, można go bez problemu kupić — dostępna jest także szeroka oferta adapterów DisplayPort-HDMI.
Kabel audio 3,5 mm
Wszechobecna wtyczka do analogowych portów słuchawkowych, wykorzystywana przez każde urządzenie obsługujące dźwięk: komputery, radioodtwarzacze, smartfony (choć coraz rzadziej), kona domowe, tablety, telewizory, monitory i in. Nigdy nie wiadomo, kiedy go wykorzystacie, nawet jeśli na co dzień stawiacie na bezprzewodowe rozwiązania w kwestii audio.
Jeśli nie macie zapasowego przewodu mini-jack 3,5 mm, to warto się w niego zaopatrzyć. Jeśli nie w sklepie stacjonarnym, to bez problemu dostaniecie go w internecie.
Kable HDMI
Rodzaj kabla, którego zapas powinien być w każdym domu. To standard we współczesnych telewizorach, konsolach, komputerach, służący do przesyłania cyfrowego, nieskompresowanego sygnału audio i wideo. Najcenniejsze są nowe, najszybsze rodzaje kabli HDMI (High Speed), pozwalające na wielokrotnie szybszy transfer danych w porównaniu ze starszymi wersjami. Na pewno HDMI warto mieć w zanadrzu.
Jeśli nie macie w zapasie kabla HDMI, warto się w takowy zaopatrzyć.
Kabel SATA
Kabel wykorzystywany w większości dysków, w tym na przykład w SSD. Choć nie będziecie używać go na co dzień, docenicie go wtedy, gdy padnie wam komputer. Będzie nieodzowny, by przepiąć dysk twardy i odzyskać dane. Najlepszą opcją byłby nawet kabel SATA do USB, ale nawet sam SATA powinien być gdzieś w zapasie.
Jeśli nie dysponujecie zapasowym kablem SATA, to za niewielkie pieniądze możecie kupić ten kabel w internecie.
Których kabli można się pozbyć?
Kabel 30-pinowy Apple
Kabel, którego kariera zakończyła się na iPhone’ie 4S i iPadzie 3. Wraz z nową generacją urządzeń od 2012 roku używane jest zgrabniejsze i mniejsze złącze Lightning. Jeśli więc nie macie na chodzie Apple’owskich sprzętów sprzed ponad dekady, możecie pozbyć się tego kabla.
Phono
Kable phono gramofonowe to dedykowana wersja kabli 2xRCA, która służy do podłączenia gramofonu do przedwzmacniacza. O ile nie korzystacie z gramofonu i nie macie działającego sprzętu, kable są równie zbędne.
RCA (AV, cinch)/kable kompozytowe
Przewody RCA (z ang. Radio Corporation of America) służą do przesyłania sygnału audio i wideo. Dawniej wykorzystywane były m.in. do podłączenia komputerów PC z głośnikami (sam sygnał audio), amplitunera, wzmacniacza, kina domowego, odtwarzaczy blu-ray, DVD, zestawów HiFi, a także innych urządzeń z wbudowanym gniazdem RCA.
Kable kompozytowe stosowane były bodajże od początku istnienia telewizorów. Były to pierwsze kable używane do przesyłania sygnału wideo z jednego urządzenia do drugiego z charakterystyczną wiązką w kolorze czerwonym, białym i żółtym. Ale obecnie wyparły je łącza cyfrowe i optyczne, wiec naprawdę nie muszą dłużej zajmować miejsca.
Kabel antenowy (coaxial)
Kabel antenowy (inaczej kabel koncentryczny lub też kabel współosiowy, z ang. coaxial cable) był niezbędnym elementem instalacji antenowej i to od niego niejednokrotnie zależała jakość obrazu w odbiornikach telewizyjnych. Nie jest to kabel, którego wciąż się nie wykorzystuje, ale nie ma po prostu potrzeby, by trzymać go w domu. Gdy firma będzie wam podłączać kablówkę, na pewno przyniesie stosowne kable ze sobą. Dlatego nie trzeba trzymać go na zapas, bo po prostu go nie wykorzystacie. A gdy przejdziecie na światłowód, w ogóle możecie zapomnieć o jego istnieniu.
Kabel DVI
DVI to standard złącza pomiędzy kartą graficzną a monitorem komputera sprzed dwóch dekad, służący do przesyłania wideo w maksymalnej jakości 2560 x 1600 pikseli. Producenci przestali go wspierać w 2010 roku stawiając na DisplayPort i HDMI. I nie ma co liczyć, że nagle do niego powrócą w przyszłości.
PS/2
Dawniej były to standardowe porty komunikacyjne, przeznaczone do podłączania klawiatury i myszy (dla odróżnienia złącza stosowano kolor fioletowy dla klawiatur i zielony dla myszy). Port PS/2 został prawie całkowicie wyparty przez złącze USB, ale montuje się go jeszcze w płytach głównych do PC. Dlaczego? Otóż w niektórych wypadkach jest on potrzebny, gdy złącze USB nie jest wykrywane (np. podczas instalacji systemu Windows). Natomiast w Macach go nie znajdziecie. Dlatego jeśli już dawno porzuciliście tradycyjnego peceta na rzecz laptopa lub Maca, możecie też porzucić PS/2.
S-video (DIN)
Stare złącze analogowe do wideo w standardowej rozdzielczości. To przestarzała technologia i nie wiem, czy współcześnie w ogóle produkowane są urządzenia, które wyposażone są w S-video. Jeśli nie masz nawet jednego sprzętu, który działałby z tym kablem, nadszedł czas, aby go wyrzucić.
Kabel VGA
VGA (Video Graphics Array)to stara technologia analogowa, wykorzystywana przez monitory czy konsole sprzed wielu lat. Pozwalała na przesyłanie wyłącznie obrazu i już dawno została wyparta przez technologie cyfrowe. Kable VGA, czyli zakończone złączem D–Subminiature (D-Sub), możecie spokojnie pożegnać, a jeśli macie jakieś urządzenie, które to złącze wykorzystuje, to chyba czas na odnowienie zestawu komputerowego…
Czym jeszcze kierować się podczas porządkowania kabli?
Czy naprawdę potrzebujecie kilku kabli HDMI i USB? Zazwyczaj nie, wykorzystujecie 1 lub 2, a reszta po prostu zajmuje miejsce. Jeśli w swojej przechowalni macie słuchawki, to zapewne znalazły się tam, gdyż dawno przestały działać — i można je spokojnie zutylizować.
Na bok odłożyć trzeba przewody, których przeznaczenia nie pamiętamy — nie wiemy, jakie urządzenia miały łączyć lub zasilać. Dlatego najlepiej poszukać od razu pasujących do nich sprzętów. Jeśli takowych nie macie — kabel również wam się do niczego nie przyda. To, czego nie jesteście w stanie zidentyfikować, schowajcie do jednego pojemnika i opiszcie datą — jeśli nie będziecie mieć potrzeby, by zaglądać tam przez następne dwa lata, możecie bez obaw wyrzucić zawartość.
Kable zapasowe trzymane są zazwyczaj tam, gdzie wzrok nie pada. A co z miejscami, gdzie je widać? Nadmiar kabli wiszący za biurkiem lub telewizorem nie jest zbyt estetyczny — tutaj możecie zainteresować się różnymi rozwiązaniami, które pomogą ten bałagan ogarnąć. W sklepach internetowych znajdziecie uchwyty, organizery, taśmy i pojemniki, które pomogą zapanować nad kablami.
Gdzie wyrzucać kable i inne elektrośmieci?
Zbędnych kabli nie można po prostu wyrzucić do kosza. Nie wolno ich też wrzucać do pojemników czy kontenerów dostępnych na zwyczajowe domowe odpady (zmieszane lub posegregowane). Jest to bowiem specyficzna kategoria odpadów — elektrośmieci. Zalicza się tu nie tylko kable, ale i części z komputera, stare telefony, smartfony, radia, telewizory i wszelkiego rodzaju żarówki. Gdzie się w takim razie ich pozbywać?
Możliwe, ze w waszym mieście stoją kontenery przeznaczone na zużyty sprzęt elektroniczny, takie jak na powyższych zdjęciach. Można też sprawdzić pobliskie wielkopowierzchniowe markety, które często tworzą punkty zbiórki zużytego sprzętu elektronicznego (w tym kabli).
Kwestie elektrośmieci reguluje w Polsce Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, natomiast Ustawa o odpadach odpowiedzialność za utylizację przerzuca na gminy. Czyli to gminy są zobowiązane do wyznaczania punktów, w których można oddać elektrośmieci. Są to tak zwane punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK) i muszą zapewniać przyjęcie takich odpadów jak:
- przeterminowane leki,
- odpady wielkogabarytowe (w tym meble),
- odpady zielone,
- odpady budowlane, poremontowe i rozbiórkowe (w tym gruz),
- zużyte opony,
- elektrośmieci, czyli sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz baterie i akumulatory.
A może da się na tym zarobić?
Warto wiedzieć, że kable można sprzedać w skupie. Ceny może nie są oszałamiające, ale jeśli macie sporo kabli, w których wykorzystywane są cenione na rynku metale, to przecież nie zaszkodzi, by do kieszeni wpadło kilka złotówek. Z tego typu elektrośmieci odzyskuje się miedź, aluminium, a nawet złoto — są to bowiem surowce, które są używane w kablach (ale nie tylko). Są to cenne materiały, które stosunkowo łatwo odzyskać i ponownie wykorzystać.
Oto przykładowe ceny kabli i przewodów z jednego z łódzkich skupów:
| Rodzaj przewodów: | Cena w skupie: |
| Kable aluminiowe | 5 – 10 zł / kg |
| Kable miedziane | 6 – 12 zł / kg |
| Kable komputerowe | 4 – 6 zł / kg |
| Kable w otulinie | 4 – 11 zł |
W przeciętnym domu liczba zalegających starych sprzętów i kabli nie jest pewnie na tyle oszałamiająca, by uzyskać słuszną wagę i zauważalny zysk. Jednak niezależnie od tego, czy skorzystacie z wyznaczonego punktu zbierania elektrośmieci, kontenera w markecie czy sprzedacie kable na skupie, nie tylko postępujecie zgodnie z prawem, ale najważniejsze jest to, że działacie na rzecz ochrony środowiska.