Jak poinformowała Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) polska misja księżycowa zakończyła długi proces konsultacji, które rozpoczęły się w czerwcu ubiegłego roku. W pracach wzięło udział ponad dwadzieścia podmiotów, łącząc siły naukowców i ekspertów przemysłu. W efekcie powstały aż cztery koncepcje misji. I choć uwagę przykuwa przede wszystkim jedna, to wszystkie są bardzo istotne.
Polska misja księżycowa – główne cele
Jak stwierdzono w podsumowaniu, prace nad misją miały na celu przede wszystkim skuteczne zarządzanie rozproszonym potencjałem naukowym i przemysłowym w ramach jednego projektu. Wyniki konsultacji okazały się obiecujące. Otworzyły one nowe perspektywy rozwoju dla naukowców i firm, dzięki opracowaniu koncepcji, które są oryginalne na skalę światową i bazują na polskim know-how oraz możliwościach rodzimego przemysłu. I chociaż sam fakt, że te wszystkie przedsiębiorstwa i organizacje się dogadały, nie brzmi jak rewolucja w podboju kosmosu, to warto pamiętać, że jest to pierwszy, najważniejszy krok w tym kierunku.
Doszliśmy do wniosku, że nadszedł czas zbudowania polskiej misji kosmicznej, bo jeśli zbierzemy kompetencje naszych instytutów, uczelni i firm komercyjnych można się pokusić o zbudowanie sondy, która poleci w kosmos. Zapytaliśmy naszych naukowców, naszych inżynierów o to jak wyobrażaliby sobie taką misję eksploracyjną i spotkaliśmy się z dużym i gorącym odzewem, Napłynęło wiele propozycji. Większość z nich dotyczyła właśnie księżyca, bo to nasz najbliższy sąsiad i zainteresowanie księżycem jest dziś ogromne. Różne państwa przygotowują 50 misji jeszcze do końca tej dekady.
Konsultacje sektorowe dały konkretny efekt – pokazały przede wszystkim, że możliwe jest zarządzanie tak rozproszonym potencjałem naukowym i przemysłowym w ramach jednego projektu. Otworzyły również perspektywy rozwoju dla naukowców i firm, ponieważ opracowane koncepcje są oryginalne w skali światowej i bazują na polskim know-how oraz możliwościach rodzimego przemysłu.
– podkreślił prof. Grzegorz Wrochna, prezes POLSA.
Jednak polska misja księżycowa nie polega przecież na tym, żeby wielu ludzi przy jednym stole się dogadało – chociaż często to wręcz kosmiczny wyczyn. Głównym celem jest budowa infrastruktury księżycowej, która jest kluczowa do eksploracji głębokiego kosmosu. Warunki panujące na powierzchni Księżyca stwarzają wyjątkowe możliwości dla prowadzenia badań i prac technologicznych, które na Ziemi są trudne lub niemożliwe do wykonania. W perspektywie czasu Księżyc może być też świetnym miejscem pod obserwatoria astronomiczne, oraz przystankiem do podróży na dalsze obszary Układu Słonecznego.
Zwolnijmy jednak trochę… Polska misja księżycowa nie zakłada przecież stworzenia kolonii i podboju Układu Słonecznego przez nasz kraj, prawda? Są to kwestie, które jednak nas przerastają technologicznie i budżetowo. Nawet USA i ich misja Artemis czy Chiny mogą co najwyżej snuć ambitne plany w tej materii. Skupmy się więc na tym, co faktycznie możemy zdziałać w kosmosie.
Polska misja księżycowa: Priorytetowy Projekt
Podczas konsultacji wyłonił się priorytetowy projekt dla Polski — wysłanie na orbitę okołoksiężycową instrumentu MIRORES, który ma na celu wykonanie map złóż surowców na Księżycu. Profesor Jakub Ciążela z Instytutu Nauk Geologicznych PAN przedstawił koncepcję misji orbitalnej, której celem jest wytypowanie obszarów na Księżycu o największym potencjale surowcowym, kluczowych dla przyszłych baz księżycowych.
Istotne jest to także z perspektywy biznesu i kosmicznego górnictwa. Owszem, sprowadzanie na Ziemię wielu surowców, które uchodzą za rzadkie, może okazać się mało opłacalne: sama ich wysyłka na powierzchnię planety może oznaczać zbyt wysokie koszta. Jednak pomijając nawet słynny Hel3, który może okazać się przełomowym pierwiastkiem dla ziemskiej energetyki, wciąż będziemy mieli nowo rozwijający się rynek księżycowy. Koszty wysyłki surowców z Ziemi są jeszcze wyższe, niż przy ich transportowaniu na Ziemię. Tym samym to księżycowe górnictwo będzie tym, co rozbuduje naszego satelitę.
Polska misja księżycowa: pozostałe projekty
To jednak wciąż nie wszystko. Inne propozycje obejmują eksperyment PETER, zaproponowany przez Profesora Karola Seweryna z Centrum Badań Kosmicznych PAN. Eksperyment ma na celu zrozumienie mechaniki gruntu w warunkach niskiej grawitacji, co jest kluczowe dla budowy trwałej infrastruktury księżycowej. Jest to więc kolejna, kluczowa kwestia dla tworzenia tamtejszych baz, kolonii i kopalni. Co jednak my, mieszkańcy Ziemi będziemy z tego mieli?
Odpowiedzią na to pytanie może być projekt, który zaprezentował Profesor Paweł Knapkiewicz z Politechniki Wrocławskiej. Przedstawił on koncepcję miniaturowego laboratorium do badania komórek nowotworowych w warunkach kosmicznych oraz innowacyjny projekt miniaturowego spektrometru do wykrywania i analizy gazów. Z kolei Doktor Agata Kołodziejczyk z AGH zaproponowała koncepcję długoterminowego eksperymentu biologicznego, badającego wzrost mikroorganizmów w stałych warunkach niskiej grawitacji. Ta ostatnia może być kluczowa nie tylko dla nas na Ziemi, ale także pomocna w utworzeniu mikroklimatu w bazach księżycowych.
Polska misja księżycowa: kiedy się zacznie?
Polska Agencja Kosmiczna podkreśla, że wszystkie propozycje projektów i eksperymentów łączą najsilniejsze polskie kompetencje naukowe i technologiczne. Realizacja misji orbitalnej ma stanowić element długoterminowego planu zagospodarowania wschodzących światowych trendów, między innymi w rozwijaniu górnictwa kosmicznego oraz innych technologii niezbędnych do realizacji przyszłych misji załogowych na Księżyc. Narodowe przedsięwzięcia w tym obszarze mają na celu przygotowanie polskiego przemysłu do skutecznego konkurowania i udziału w przyszłym rynku związanym z obecnością człowieka na Księżycu. Podczas podsumowania spotkania, Grzegorz Wrochna, prezes POLSA, zapowiedział rozpoczęcie prac nad polską misją księżycową jeszcze w tym roku.
Źródło: POLSA, PAP, Facebook, Fot: Polska, Damian Plackowski. Ministerstwo Rozwoju i Technologii, materiały prasowe/ESA