W historii polskiej medycyny dokonano przełomowego osiągnięcia. Okuliści ze Szpitala Klinicznego nr 1 w Lublinie po raz pierwszy w Polsce przeprowadzili operację wszczepienia soczewki teleskopowej. Zastosowanie tej innowacyjnej soczewki, która pełni jednocześnie funkcję szkła powiększającego, stanowi rewolucyjne rozwiązanie dla pacjentów cierpiących na zaćmę oraz zwyrodnienie plamki żółtej (AMD). Dzięki sprawnej pracy wysoko wykwalifikowanego zespołu pod przewodnictwem prof. Roberta Rejdaka polska pacjenta zyskała nową nadzieję na poprawę jakości tzw. widzenia centralnego.
Zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej zostaną pokonane?
Zwyrodnienie plamki żółtej (znane również jako zwyrodnienie plamki) jest chorobą oczu, która znacząco wpływa na centralną część siatkówki, zwanej plamką żółtą lub plamką centralną. Ta pierwsza jest odpowiedzialna za ostre widzenie, które jest niezbędne do wykonywania czynności takich jak czytanie czy prowadzenie samochodu. AMD występuje w dwóch formach — suchej i mokrej. W przypadku zwyrodnienia plamki suchego dochodzi do stopniowego uszkodzenia komórek siatkówki, co prowadzi do stopniowej utraty możliwości ostrego widzenia. W przypadku AMD mokrej następuje wyciek płynu z naczyń krwionośnych pod plamką, co prowadzi do szybkiej utraty wzroku ze względu na możliwe krwawienia i uszkodzenia tkanek.
Zwyrodnienie plamki żółtej jest zazwyczaj chorobą, która związana jest z wiekiem i najczęściej diagnozuje się ją właśnie u osób starszych. Wśród czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia AMD, wymienia się czynniki genetyczne, palenie tytoniu, niewłaściwą dietę.
Zaćma z drugiej strony to taki stan chorobowy oka, w którym charakterystyczne jest zmętnienie naturalnej soczewki oka. Soczewka traci swoją przejrzystość, stając się żółta lub brunatna. Przez rozwój tego schorzenia do oka dociera zdecydowanie mniej promieni świetlnych, a pacjent odczuwa to jako obniżenie ostrości wzorku. Efektem są zmniejszenie nasycenia barw czy obniżenie kontrastu. Jak czytamy w serwisie www.instytutoka.pl, pacjenci określają to jako „widzenie przez brudną szybę”. Jedną z wymienianych przyczyn jest proces starzenia się soczewki i jej stan fizjologiczny. Rozwój zaćmy mogą rozwijać i przyspieszać urazy i stany zapalenie oczu, choroby ogólnoustrojowe (wśród nich cukrzyca), ale również niektóre przyjmowane leki. Wyróżnia się kilka rodzajów zaćmy: zaćmę jądrową, zaćmę korową i zaćmę nadtorebkową.
Soczewka kontaktowa, która działa jak teleskop Galileusza
Oczywiście, osoby cierpiące na to schorzenie niejednokrotnie aktywnie uczestniczą w życiu społecznym, radząc sobie przy codziennych czynnościach. Dlaczego jednak nie ułatwić sobie trochę życia?
Już w 2013 roku, czyli dekadę temu, naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego i Instytutu Mikroinżynierii w Lozannie w Szwajcarii zbudowali teleskopowe soczewki kontaktowe. Przez lata soczewki udoskonalano i niedawno przeprowadzono pierwszą w Polsce operację wszczepienia soczewki za 25 tysięcy euro.
Po raz pierwszy w Polsce, a nawet w Europie Wschodniej wszczepiliśmy soczewkę teleskopową pacjentce z zaćmą i starczym zwyrodnieniem plamki żółtej. Do tej pory takim pacjentom ze współistniejącymi chorobami nie mogliśmy skutecznie pomóc. Tego typu operacji wykonywane są już na zachodzie Europy m.i. w Niemczech, Włoszech, Wielkiej Brytanii. – poinformował kierownik kliniki Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, prof. Robert Rejdak.
Soczewka jest jak teleskop, ponieważ pełni ona rolę szkła powiększającego. Zastępuje ona pierwotną, zmętniałą soczewkę i poprawia jakość widzenia centralnego. Ta skomplikowana i wymagająca niezwykłej precyzji operacja może odmienić życie wielu osób. Efekty nie są jednak natychmiastowe, gdyż na odpowiednie wygojenie i wyniki rehabilitacji należy poczekać. Samo leczenie operacyjne zaćmy zaskarbia sobie uznanie wśród pacjentów i medyków ze względu na spektakularne sukcesy w przywracaniu pełnej ostrości wzroku pacjentów. Podobnie skuteczne rezultaty obserwowane są w przypadku leczenia starczego ze zwyrodnieniem plamki żółtej, z pomocą iniekcji w ramach programowy lekowego.
Wśród przyjmowanych pacjentów największą grupę stanowią osoby starsze, które jednocześnie mierzą się z występowaniem wielu schorzeń narządu wzroku. Niestety, wielu z nich ociąga się z wizytą okulistyczną i z przystąpieniem do terapii, co skutkuje znacznym pogorszeniem stanu wzroku. Konsekwencje są jednak brutalne, zaniechanie leczenia może skutkować nawet całkowitą utratą zdolności widzenia. Obecnie soczewka teleskopowa stanowi nowe rozwiązanie dla grupy pacjentów z wielochorobowością narządu wzroku.
Soczewka, która powiększy obraz nawet 2,7 raza!
Ta wyjątkowa soczewka kontaktowa działa jak wspomniany teleskop Galileusza. Może powiększyć obrazy nawet 2,7 raza, co pozwala na dostrzeżenie większej ilości szczegółów i kolorów. Cały proces wszczepienia obejmuje operację zaćmy, a następnie wszczepienie soczewki za pomocą specjalistycznej techniki oraz zabezpieczenie rany pooperacyjnej.
Soczewka kosztuje około 25 tys. euro i na razie nie jest refundowana w Polsce. Nasza klinika otrzymała kilka sztuk w ramach programu naukowego. Do operacji kwalifikowani są pacjenci po szczegółowych badaniach. We wrześniu planowane są kolejne takie zabiegi. – powiedział prof. Robet Rejdak.
Po wygojeniu rany, pacjentkę czeka kilkutygodniowa rehabilitacja wzrokowa, której celem jest nauka „odpowiedniego” patrzenia.
Nie tylko soczewka, ale również inne projekty…
Oprócz aktualnych sukcesów związanych z soczewką teleskopową prof. Robert Rejdak, szef Kliniki Okulistyki Ogólnej Katedry Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, działa również w ramach dodatkowych projektów.
Na początku bieżącego roku profesor opowiadał o innowacyjnym, mobilnym zestawie do diagnostyki dna oka, tzw. Okobusie. Wewnątrz pojazdu, który wyruszył po terenie województwa lubelskiego, znajduje się najwyższej klasy aparatura okulistyczna (w tym specjalistyczne kamery), gotowa do przeprowadzenia precyzyjnych badań. Głównym celem całego przedsięwzięcia było skupienie się na wczesnej diagnostyce cukrzycowego obrzęku plamki. To kolejne groźne schorzenie, którego nieleczenie może prowadzić do nieodwracalnej utraty wzroku. W badaniu miało wziąć udział pięć tysięcy osób.