Zespół stresu pourazowego rozwija się u człowieka w wyniku traumatycznych zdarzeń. Nie chodzi jednak tylko o sytuacje związane z zagrożeniem życia lub zdrowia, ale również o sytuacje trudne — rozwód, problemy finansowe. Następstwem mogą być zaburzenia snu, koszmary, silne lęki czy depresja. Według najnowszych badań da się zmierzyć ryzyko u osób, które zagrożone są zespołem stresu pourazowego (ang. PTSD – post-traumatic stress disorder). Wyodrębniono cztery biomarkery, związane z PTSD, które można zbadać prostym badaniem krwi. Biomarkery można wykorzystać do diagnozowania stresu pourazowego i monitorowania odpowiedzi na leczenie. Badania starożytnych tekstów dostarczają dowodów na to, że PTSD może być tak samo stare jak działania wojenne. Od tego czasu wiele się zmieniło, ale wciąż jest to zaburzenie, z którego diagnozą borykają się lekarze.
Spis treśc
O PTSD mówi się zdecydowanie coraz częściej, o czym świadczą poniższe dane z Google Trends. W ostatnich latach można zaobserwować znaczący wzrost popularności PTSD. To pozytywny sygnał, ponieważ oznacza to, że więcej osób zwraca uwagę na potrzeby osób zmagających się z tym zaburzeniem i poszukuje informacji na ten temat.
PTSD i najnowsze badania
Nowe badania wykazały, że ludzie, którzy cierpią lub są narażeni na wysokie ryzyko rozwoju stresu pourazowego, wykazują dość specyficzne wzorce czterech biomarkerków, które można łatwo zmierzyć w badaniu krwi. Mają one pomóc w przewidywaniu ryzyka rozwoju PTSD, diagnozowaniu i monitorowaniu skuteczności leczenia. Wcześniejsze diagnozy opierały się głównie na podstawie objawów takich jak retrospekcje, trudności w zasypianiu lub koncentracji, negatywne myśli, problemy z pamięcią i unikanie sytuacji wyzwalających. Prawidłowa diagnoza od zawsze była dość trudna ze względu na objawy, które towarzyszą też innym zaburzeniom. To ma się zmienić.
W badaniu wzięło udział ponad 1000 członków ochrony zdrowia i stanowi to największe dotąd prospektywne badanie oceniające biologiczne markery PTSD. Dostarcza ono cennych informacji na temat naturalnej historii PTSD i skuteczności interwencji, które pomogą w opracowaniu wytycznych dotyczących leczenia i poprawienia jakości opieki nad osobami cierpiącymi na zespół stresu pourazowego. Dzięki wczesnej interwencji u osób z wysokim ryzykiem rozwoju istnieje duża szansa na potencjalne zmniejszenie nasilenia objawów lub na całkowite zatrzymanie rozwoju tego zaburzenia.
PTSD i biomarkery: jaki mają związek?
Biomarkery, które odzwierciedlają procesy biologiczne, pozwalają na obiektywną ocenę zmian fizjologicznych związanych z niektórymi chorobami. Podczas badań naukowcy przeanalizowali cztery biomarkery w obecne w próbkach krwi członków służby czynnej. Próbki pobrano w różnych okresach — przed dziesięciomiesięcznym rozmieszczeniem, trzy dni po powrocie oraz od trzech do sześciu miesięcy po powrocie.
Biomarkery łączone były wcześniej ze stresem, lękami i depresją, ale również z zaburzeniami zdrowia psychicznego. Obejmowały one:
- Współczynnik glikolizy, czyli miarę tego, jak organizm rozkłada cukier w celu wytworzenia energii.
- Argininę, czyli amonikwas, który odgrywa rolę w układzie odpornościowym i sercowo-naczyniowym.
- Serotoninę, czyli przekaźnik chemiczny odpowiedzialny za regulację nastroju, snu i inne funkcje,
- Glutaminian, czyli przekaźnik chemiczny, który odgrywa znaczącą rolę w uczeniu się i zapamiętywaniu.
Naukowcy podzielili członków służby zdrowia na grupy, opierając się o dane pomiarowe PTSD i odporność psychiczną. W ten sposób porównali cztery biomarkery w różnych grupach. Uczestnicy zostali sklasyfikowani jako cierpiący na zespół stresu pourazowego, podprogowy zespół stresu pourazowego lub bez zespołu stresu pourazowego — w zależności od ich diagnozy klinicznej i objawów. Klasyfikacja polegała na wyodrębnieniu kombinacji różnych czynników, do których zaliczono: jakość snu, zaburzenia związane z nadużywaniem alkoholu, urazowe uszkodzenia mózgu i ogólny stan zdrowia psychicznego i fizycznego.
W ramach wcześniejszych badań wykazano, że osoby o niskiej odporności na podstawie tych pomiarów są znacznie bardziej narażone na rozwój zaburzenia, jakim jest zespół stresu pourazowego. Porównując te biomarkery u osób z różnym statusem PTSD i różnymi poziomami odporności wyniki pokazały, że osoby z PTSD lub podprogowym PTSD miały znacznie wyższy współczynnik glikolizy i niższą argininę niż osoby z wysoką odpornością.
Osoby z zespołem stresu pourazowego miały znacznie niższy poziom serotoniny i wyższy poziom glutaminianu niż osoby z wysoką odpornością. Wyniki te były niezależne od takich czynników jak płeć, wiek, wskaźnik masy ciała, palenie tytoniu i spożycie kofeiny.
Potrzeba jednak więcej badań, by finalnie zrozumieć biologiczne mechanizmy, które leżą u podstaw zespołu stresu pourazowego.
Badaczka z Walter Reed Army Institute od Reaserch w Silver Spring, Maryland, Stacy-Ann Miller przedstawiła dotychczasowe wyniki na Discover BMB, czyli corocznym spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Biochemii i Biologii Molekularnej w Seattle, pod koniec marca.
Źródło: Neuroscience