Raz, dwa, raz, dwa, trzy – próba mikrofonu. Poradnik dla początkujących podcasterów i streamerów

Kiedy masz to szczęście podsiadania naturalnego flow, a do tego dobrze przemyślany plan na swoją twórczość, to w zasadzie już większość z niezbędnika początkującego podcastera czy streamera masz odhaczoną. No, przynajmniej w sporym uproszczeniu. Tak czy inaczej, teoretycznie pozostaje tylko zasiąść przed mikrofonem i nagrywać. Ale właśnie, czy jest on w ogóle potrzebny i jaki wybrać? Wyjaśnimy to w dalszej części poradnika.

Po co właściwie potrzebny mi mikrofon

Podcast czy streamowanie w porównaniu chociażby z nagrywaniem wokali i instrumentów wydają się być pestką. W końcu na dobrą sprawę możesz wziąć smartfona i za sprawą jednego kliknięcia ogarnąć całe zaplecze techniczne niezbędne do rejestrowania dźwięku. Zamierzony efekt zostanie uzyskany, czyż nie?

Oczywiście nie twierdzimy, że nie jest to możliwe. Znajdzie się wiele przykładów nawet z rodzimego ogródka twórców, które będą tym wyjątkiem potwierdzającym regułę. Z tym że wraz ze wzrostem popularności samego medium oraz coraz wyższą jakością tego rodzaju contentu naturalnie też powiększa się konkurencja i oczekiwania odbiorcy. Oprócz więc dobrze ogranego scenariusza oraz płynnej wypowiedzi, o pozytywnym odbiorze i ostatecznym powodzeniu mogą decydować niuanse w samej wymowie, dykcji i całej reszcie niedźwięcznych przeszkadzaczach.

Bez wątpienia kwestia emisji głosu pozostaje do samodzielnego wypracowania, ale już lwią część innych istotnych szczegółów zakłócających jakości dźwięku pomoże rozwiązać po prostu odpowiedni mikrofon. Dzięki niemu możesz uporać się chociażby z wybuchami, szelestami, świstami, gdzie wciąż mamy na myśli efekty artykulacji poszczególnych zgłosek, a nie pole walki. Choć każdy twórca znajdzie pewnie nieraz powód, żeby postawić znak równości pomiędzy tymi dwoma zagadnieniami. Podsumowując jednak, kondensujemy odpowiedź dlaczego potrzebny Ci będzie mikrofon, kiedy nagrywasz podcasty lub streamujesz:

• zwiększy jakość contentu,
• podniesie konkurencyjność materiału,
• poprawi immersyjność odbioru treści,
• pozwoli uporać się z niechcianymi efektami artykulacji,
• podkreśli Twój przekaz, zamiast skupiać się na dźwiękach otoczenia.

Przeczytaj także: Spotify zdradziło, które podcasty są najpopularniejsze w Polsce

Rodzaje mikrofonów – przetworniki i charakterystyka

Skoro wiesz już, że mikrofon prędzej czy później okaże się przydatnym urządzeniem na drodze do podcasterskiej czy streamerskiej kariery, to w następnym kroku musisz poznać możliwe opcje. W zasadzie można wyszczególnić dwa najpopularniejsze rodzaje mikrofonów, które różnią się zastosowanym przetwornikiem, czyli dynamiczny lub pojemnościowy.

Mikrofon dynamiczny i wstęgowy

Dynamiki wyróżniają się prostą budową i wytrzymałą konstrukcją oraz co za tym idzie – trwałością na wysokie ciśnienie akustyczne. Nie wymagają zewnętrznego zasilania, wystarczy kabel XLR 6,3 mm Jack podpięty do większości mikserów lub interfejsów audio, a także połączenie bezprzewodowe. Mikrofony dynamiczne są z reguły bardziej uniwersalne, odporne na trudne warunki nagrywania, przez co też wymagają większej mocy elektrycznej. Ich charakterystyka jest określana jako ciepła, a czułość niższa. Dobrze sprawdzają się w przypadku nagrywania głośnych źródeł dźwięków, ale też wyróżniają się mniejszą ich selektywnością i niższą dokładnością. W zamian za to nie będą ze zbyt dużą uważnością rejestrować dźwięków płynących z otoczenia. Wybaczą więc gorzej dopracowaną akustykę pomieszczenia.

Wśród mikrofonów dynamicznych wyróżnić można jeszcze mikrofony wstęgowe. Te w odróżnieniu od dynamików działają dzięki zastosowaniu specjalnej wstęgi a nie cewki, której ruchy w polu magnetycznym odpowiedzialne są za wytwarzanie prądu. Tego rodzaju mikrofony cechują się bardzo naturalnym, gładkim brzmieniem, który jest najbardziej zbliżony do rzeczywistego dźwięku np. instrumentów. Do tego dobrze realizują efekt zbliżeniowy.

Mikrofon pojemnościowy

Mikrofony z przetwornikiem pojemnościowym są analogicznie urządzeniami o wiele bardziej podatnymi na uszkodzenia oraz negatywny wpływ wysokiego ciśnienia akustycznego. Ich wysoka wrażliwość przejawia się na każdym polu, tak że w przypadku sposobu rejestrowania dźwięków. Z łatwością zbierają nawet szmer wynikający z dotykania samego mikrofonu, czy przesuwania się po zaaranżowanym studiu nagraniowym. Wyłapują wszelkie pogłosy z otoczenia, dlatego kiepsko znoszą błędy w aranżacji akustyki pomieszczenia. Wyróżniają się wyższą czułością również na niskie tony, szerszym pasmem przenoszenia oraz czystością brzmienia, choć zdarza się im przejaskrawiać górne pasma, podkreślać sybilanty i efekt wymowy zgłosek zwarto-wybuchowych. Do działania potrzebują źródła zasilania tzw. fantomowego o minimalnej mocy 48 V.

Charakterystyka karodidalna i superkardoidalna (jednokierunkowa)

Charakterystyka mikrofonu mówi z kolei o jego kierunkowości, czyli o tym z jakich stron najlepiej zbierany jest dźwięk. I tak możemy wyodrębnić mikrofony karoidalne, które nastawione są na rejestrowanie wzdłuż własnej osi, główne z przodu, przy unikaniu dźwięków znajdujących się z boku czy tyłu głównego źródła. To znaczy, że skupiają się na brzmieniu płynącym bezpośrednio z ust, pozostają „głuche” na przeszkadzacze w tle i są odporne na sprzężenie zwrotne.

Charakterystyka dookólna (wszechkierunkowa)

W bezpośredniej opozycji do mikrofonu o charakterystyce kardoidalnej będzie stał mikrofon dookólny. Najprościej rzecz ujmując, zbiera on dźwięki płynące z różnych kierunków miejsca nagraniowego. W związku z czym sprawdzi się do nagłośnienia kilku instrumentalistów znajdujących się w studiu jednocześnie.

Charakterystyka ósemkowa (dwukierunkowa)

Definiuje głównie mikrofony wstęgowe. Charakteryzuje się zbieraniem dźwięków zarówno z frontu, jak i z tyłu źródła, czyli zza mikrofonu, przy jednoczesnej izolacji boków. Ten typ mikrofonów sprawdzi się do nagrywania dwóch źródeł dźwięku w tym samym czasie i za pomocą jednego urządzenia.

Czym będzie różnił się mikrofon dla podcastera i streamera od tego dla wokalisty

Potrzeby podcastera i streamera a wokalisty stoją gdzieś tak mniej więcej na przeciwległych biegunach, choć wszyscy przecież wywodzą się z jednej dziedziny audiowizualnej twórczości. Ze względu jednak na różną specyfikę pracy wokalisty oraz różnorodność miejsc, w których występuje, wymagana charakterystyka mikrofonu będzie zmieniać się w zależności od okoliczności. Do wystąpień na scenie lepiej sprawdzi się odporny na uszkodzenia i warunki atmosferyczne mikrofon dynamiczny, a zdecydowanie gorzej wstęgowy, który jest wrażliwy na wiatr. Do nagrywania w studiu posłuży za to mikrofon pojemnościowy, ale trzeba liczyć się w tym wypadku z tym, że jeśli dany wokalista ma skłonność do wyrazistych sybilantów, to zostaną one jeszcze mocniej uwypuklone.

Z podcastem czy streamowaniem jest o tyle prościej że najważniejsze jest samo brzmienie głosu oraz dobre odizolowanie dźwięków otoczenia. Szczególnie dla streamera, który niejednokrotnie stuka żywiołowo w klawiaturę i porusza się energicznie pod wpływem emocji w czasie nagrywania audycji, zwłaszcza jeśli transmisja leci na żywo. Dlatego tutaj opcjonalnym wyborem będzie mikrofon dynamiczny o charakterystyce kardoidalnej. Jego uniwersalność to również dodatkowy atut na początku twórczości. Jest to najprostszy i najtańszy model, którym zapewni oczekiwany rezultat i to na pewno w wyższej jakości niż mikrofon wbudowany w smartfona czy laptopa.

Przeczytaj także: Streamerzy się buntują! Twitch będzie płacić mniej największym twórcom

Wielkość membrany i pasmo przenoszenia, czyli inne istotne aspekty

Oprócz rodzaju przetwornika i charakterystyki kierunkowej mikrofonu na ostateczną jakość i specyfikę dźwięku będzie mieć wpływ także membrana, a dokładnie to jej wielkość. Z reguły te większe, zwane też wielkomembranowcami, będą wytwarzać mocniejszy sygnał a cechować je będzie pełniejsze brzmienie i mniejsze szumy własne. Z kolei mniejsze będą bardziej podatne i skuteczne w wysokich częstotliwościach.

Kolejnym istotnym wskaźnikiem specyfikacji mikrofonu jest tzw. charakterystyka przenoszenia, czyli pasmo przenoszenia lub inaczej – zakres dynamiczny mikrofonu. W skrócie parametr ten mówi nam o tym, na jakiej przestrzeni częstotliwości mikrofon zbiera dźwięk oraz też informuje w jakich zakresach, które pasma są m.in. wzmacniane. Dzięki takim szczegółowym informacjom twórca może dobrać urządzenie najlepiej rezonujące z jego rejestrami głosowymi. Warto też w tym miejscu dodać, że ludzkie ucho jest w stanie wyłapać dźwięki w zakresie 20 Hz do 20 kHz. Dlatego do większości nagrań wystarczy mikrofon o paśmie do 16 kHz. Sprzęt o szerszym zakresie zapewni większe pole do wydobycia niuansów dźwiękowych już na etapie edycji.

Dodatkowe akcesoria/funkcje przydatne w statycznym nagrywaniu

Działalność podcastera czy streamera to na ogół statyczna aktywność, nie licząc rozentuzjazmowanych podskoków na fotelu czy też nerwowego w nim kręcenia. Tak czy inaczej, zdecydowanie bardziej przypomina pracę radiowca niż wokalisty. Dlatego też w tym wypadku, wybierając mikrofon idealny do nagrywania swojego materiału, można pokusić się o zwrócenie uwagi na dodatkowe elementy wyposażenia, które usprawnią proces oraz ostateczny efekt.

Współczesne modele mikrofonów dedykowane właśnie internetowym twórcom oferują już na starcie takie dodatkowe udogodnienia jak np. regulowane i ruchome ramię, które ułatwia aranżacje domowego studia oraz swobodne i wygodne manewry przed monitorem. W kwestii jakości dźwięku z kolei przydatny będzie tzw. pop filtr, czyli dodatkowa osłona pomiędzy mówcą a mikrofonem, która chroni przed rejestrowaniem ruchów powietrza związanych z artykulacją, a ponadto wygładza brzmienie z wysokich i niskich tonów. Do tego fajnym dodatkiem będzie koszyk antywstrząsowy, który wyeliminuje drgania, co docenią chociażby właśnie streamerzy.

Co jeszcze oprócz mikrofonu – akustyka pomieszczenia, postprodukcja dźwięku

Na koniec jeszcze kilka słów o samym „otoczeniu” dla mikrofonu, czyli kilku kwestiach, które będą wpływać na ostateczną jakość dźwięku. Pierwszym i najważniejszym kompanem będzie samo miejsce nagrań, a dokładnie jego akustyka. Jeżeli dajmy na to nagrywasz w domowych warunkach, ale w dość pustym i przestronnym pomieszczeniu, być może warto będzie wzbogacić wystrój pokoju o kilka przyjemnych mebli czy ozdobników. Taki prosty zabieg pozwoli uniknąć pogłosu, którego mógłby nie udźwignąć mikrofon dynamiczny. Zrób więc małe przemeblowanie, wypróbuj kilka opcji, za każdym razem zrób nagranie testowe, no i baw się dobrze.

Jeżeli pomimo dobrego przygotowania i świetnie zrealizowanego materiału dochodzą Cię na koniec słuchy, że nie wszystko brzmi tak, jak to było w Twoich oczekiwaniach, to spokojnie. Istnieje jeszcze coś takiego jak postprodukcja. Żeby ją wykonać potrzebny będzie odpowiedni program do samego nagrywania. Przy jego użyciu dokonasz korekty drobnych dźwiękowych niedociągnięć już na ostatnim etapie zrealizowanego materiału.

Ile kosztuje przyzwoity mikrofon dla początkującego podcastera i streamera

Na początek, ale nie tylko, przygody z podcasterską i streamerską drogą najlepszą opcją będzie zatem mikrofon dynamiczny o kardoidalnej charakterystyce ze średnią membraną i szerokim pasmem przenoszenia. Dobrze jeśli w zestawie pojawią się dodatkowe akcesoria jak pop filtr czy regulowane ramię.

Tak się akurat fortunnie składa, że taki rodzaj mikrofonu najlepiej znosi siermiężność w obchodzeniu się z nim, a przy tym jest najbardziej ekonomiczną propozycją. Nie oznacza to jednak, że masz zamykać się na inne modele. Mikrofon pojemnościowy będzie ciekawym sprzętem, kiedy już zapanujesz nad swoim głosem i poznasz jego mocne oraz słabe strony. Tymczasem prezentujemy Ci kilka modeli wartych uwagi z różnych przedziałów cenowych: