Planety znane są z kształtu globów. Do tej pory sądzono, że wszystkie ciała niebieskie tego typu mają podobne uformowanie. Jeśli chodzi o WASP-103b, to jest to planeta o bardzo dziwnym kształcie.
Zobacz także: Zagadka chatki na Księżycu rozwiązana
Planeta o dziwnym kształcie – poznajcie WASP-103b
Planeta WASP-103b znajduje się wokół gwiazdy typu F oddalonej o 1500 lat świetlnych od Ziemi. Ta gwiazda jest większa i masywniejsza niż Słońce. Sama planeta jest również duża, około półtora raza większa od Jowisza. Międzynarodowy zespół astronomów opublikował we wtorek nowe odkrycia w Astronomy & Astrophysics, które po raz pierwszy szczegółowo opisują dziwny kształt świata.
Wygląda na to, że ze względu na bliskość swojej gwiazdy macierzystej – mniej niż 20 000 mil – naprężenia pływowe przyciągają WASP-103b do nieprawdopodobnego kształtu, który astronomowie porównali do piłki do rugby. Wygląda też trochę jak jajko lub ziemniak.
WASP-103b szokuje wyglądem
Planety w Układzie Słonecznym istnieją miliony kilometrów od naszej gwiazdy macierzystej. Wykonanie jednej pełnej orbity Słońca zajmuje im co najmniej kilka miesięcy, rok lub wiele lat. Jednak grupa egzoplanet znana jako Gorące Jowisze okrąża swoje macierzyste gwiazdy w ciągu kilku dni, a czasem nawet godzin. Gorące Jowisze, które krążą wokół swojej gwiazdy w mniej niż jeden dzień, znane są jako planety ultrakrótkookresowe.
Astronomowie początkowo odkryli WASP-103b w 2014 roku i zauważyli w tym czasie, że planeta musi doświadczyć silnych naprężeń pływowych ze względu na bliskość swojej macierzystej gwiazdy — okrąża ją w ciągu 22 godzin. Nie jest to najkrótszy znany okres orbitalny — znaleziono niektóre egzoplanety z okresami krótszymi niż 10 godzin. Jest on jednak wystarczająco krótki, aby uczynić WASP-103b dość ekstremalnym światem.
Kiedy został odkryty, naukowcy podejrzewali, że może mieć nietypowy kształt oparty na modelowaniu, choć nie zostało to potwierdzone – aż do teraz.
Jak odkryto planetę?
Korzystając z misji CHEOPS Europejskiej Agencji Kosmicznej oraz danych z teleskopów kosmicznych Hubble i Spitzer NASA, zespół odkrył dziwny kształt WASP-103b.
Jedną z głównych metod polowania na planety, jest czekanie teleskopu na moment, aż egzoplaneta przejdzie przed odległą gwiazdą. Przyciemnianie może z kolei dostarczyć wielu informacji o planecie, w tym jej wielkości. Jednak to badanie przyjmuje inne podejście, analizując również krzywe blasku pochodzące z WASP-103 w celu określenia kształtu jego planety.
Połączone podejście sugeruje, że planeta rozciąga się na swoim równiku, szarpana przez siły pływowe w podłużny kształt – coś niewidzianego w naszym Układzie Słonecznym. Nasze planety są zbyt daleko od Słońca, by wywołać tak dramatyczny efekt. Nawet księżyc Jowisza Io, który jest rozciągany przez Jowisza w trakcie jego 42-godzinnego okresu orbitalnego, pozostaje mniej więcej kulisty.
Znalezienie takiej planety jest rzadkością — inna planeta, WASP-12b, ma podobny rozmiar, podłużny kształt i podobny okres orbitalny, ale jest rozrywana przez swoją macierzystą gwiazdę i nie jest tak szczegółowo wykryta w obserwacjach.
„To niewiarygodne, że Cheops rzeczywiście był w stanie ujawnić tę niewielką deformację. Po raz pierwszy przeprowadzono taką analizę i możemy mieć nadzieję, że obserwacje w dłuższym przedziale czasu wzmocnią to badanie i doprowadzą do lepszego poznania wewnętrznej struktury planety”.
– mówi w oświadczeniu prasowym Jacques Laskar, astronom z paryskiego obserwatorium Université Paris Sciences et Lettres i współautor badań.
Dalsze badania WASP-103b pomogą astronomom zrozumieć wewnętrzną strukturę planety i jej wpływ na atmosferę świata, która jest nadęta w porównaniu z Jowiszem. Badania te pomogą również potwierdzić, czy planeta rzeczywiście oddala się od gwiazdy i co może być tego przyczyną.
Źródło: inverse