Przeprowadzono interesujące badanie w Stanach Zjednoczonych, dotyczące umiejętności rozumienia czytanych treści w internecie przez nastolatków. Wyniki są zatrważające i mogłyby posłużyć jako ciekawy przyczynek do dyskusji o internecie i krytycznym myśleniu wśród młodzieży, zwłaszcza w dobie fake news i internetowej dezinformacji – piszę to, mając ogromną nadzieję, że Polacy wypadliby lepiej w tego typu badaniu…
Młodzież z USA kontra fake news
Zadania miały sprawdzić umiejętność rozumienia treści oglądanych w internecie, zdolności weryfikowania i porównywania otrzymywanych informacji. Badanie zostało przeprowadzone przez Stanford History Education Group na próbie 3446 uczniów szkół średnich i zostało tak skonstruowane, żeby odzwierciedlać profil demograficzny Stanów Zjednoczonych. Nie będzie raczej zaskoczeniem, gdy napiszę, że młodzież „z lepszych domów” radziła sobie lepiej w rozwiązywaniu zadań? Niewiele lepiej… Dodatkowo dużą rolę w rozwiązywaniu zadań stanowiło nie tylko socjoekonomiczne zaplecze nastolatków, ale również kryterium rasowe i miejsce zamieszkania – czy była to młodzież wiejska/podmiejska/miejska. Uczniowie mieli do rozwiązania 6 zadań, które w całości zaliczyło tylko 3% z nich. Na jednym z pytań, które oblało aż 96% respondentów, młodzież miała odpowiedzieć, dlaczego strona o zmianach klimatu miała linkowane treści do witryn promujących nieodnawialne źródła energii i przemysł wydobywczy – zdecydowana większość nastolatków odpowiadała na podstawie estetyki strony, swoich indywidualnych odczuć czy adresu domeny. Tylko 4% zaczęło przeszukiwać stopkę czy informacje o wiarygodności nadawcy treści. W innym zadaniu uczniowie obejrzeli kiepskiej jakości filmik, mający rzekomo pokazywać nieprawidłowości w prawyborach Partii Demokratycznej. 54% uznało, że wideo jest „silnym dowodem” na oszustwa wyborcze w Stanach Zjednoczonych, gdy naprawdę okazało się, że autorami filmiku byli Rosjanie. Tylko 3 uczniów z całej grupy 3446 doszło do tej konkluzji, chociaż istniał szereg artykułów w internecie, opisujących zastosowaną dezinformację. Co ciekawe, biorąc pod uwagę, że to młodzi ludzie – 2/3 respondentów nie odróżniało artykułów informacyjnych od reklamowych.
Zobacz też: Facebook pójdzie w VR?
Szerszy problem młodzieży z USA?
Motywacją do przeprowadzenia badania było sprawdzenie, jak przyszli wyborcy radzą sobie z analizą informacji, zwłaszcza wobec nadchodzących wyborów prezydenckich i natłoku fake news w dobie powszechnego dostępu do informacji. Niezadowalające wyniki wpisują się jednak w szerszą perspektywę, biorąc pod uwagę fakt pogarszających się ocen amerykańskich uczniów na międzynarodowych testach wiedzy. Jednym z przykładów może być PISA – Programme for International Student Assessment – międzynarodowy egzamin, przeprowadzany co 3 lata na 15-letnich uczniach z 79 krajów. Test sprawdza umiejętność czytania i interpretacji, zdolności matematyczne i ekonomiczne, a także rozumowanie naukowe. Ostatnie wyniki pochodzą z 2015 roku, chociaż jeśli jesteście ciekawi najnowszych – 3 grudnia 2019 ukażą się rezultaty z 2018 roku.
Zobacz też: Interesująca akcja Orange
PISA – jak wypada młodzież z Polski?
Nauki przyrodnicze: 501 pkt – o 24 pkt mniej niż w 2012 r. Spośród krajów Unii Europejskiej lepsze wyniki od Polski uzyskało 6 krajów. W czołówce krajów osiągających najwyższe wyniki w badaniu kompetencji przyrodniczych znajdują się kraje Dalekiego Wschodu, a także Finlandia, Estonia i Kanada (USA – 24 miejsce). Rozumowanie w czytaniu i interpretacji: średni wynik Polski to 506 pkt – o 12 pkt mniej niż w 2012 r. W UE lepsze wyniki od polskich uczniów uzyskali tylko uczniowie z Finlandii, Irlandii, Estonii i Norwegii (poza UE). Wśród krajów świata Polska znalazła się na 13 miejscu. (USA – 24 miejsce)
Matematyka: Średni wynik polskich uczniów to 504 pkt, o 14 pkt mniej niż w 2012 r. W Europie jesteśmy na 8. pozycji. W UE lepsze od Polski wyniki uzyskało 5 krajów: Estonia, Holandia, Dania, Finlandia i Słowenia. (USA – 40 miejsce) Chiny kontynentalne nie brały udziału w badaniu. Cóż, zdawałoby się, że młodzież powinna poruszać się po internecie jak ryby w wodzie, tymczasem różnie z tym bywa. Szanowni Państwo, jesteście zaskoczeni badaniami? Co myślicie o wynikach polskich uczniów?
Źródło: euvsdisinfo.eu, oecd.org