Ministerstwo Kultury przedstawiło propozycje zmian w mediach publicznych. Jednym z istotnych zapisów jest likwidacja abonamentu RTV. Lista założeń ustawy medialnej jest jednak znacznie dłuższa.
Spis treści
Likwidacja abonamentu i mniej reklam w TVP
Założenia ustawy medialnej przedstawione przez Ministerstwo Kultury są odpowiedzią na dwie kwestie. Pierwsza dotyczy implementacji Europejskiego Aktu o Wolności Mediów, który wszedł w życie 7 maja 2024 roku i wprowadza minimalne standardy dotyczące funkcjonowania mediów publicznych.
Druga kwestia to dostrzegana przez resort kultury potrzeba naprawy obecnego stanu mediów publicznych w Polsce. Choć po zmianie władzy propaganda, której symbolem stały się paski w stylu „opozycja chciała popsuć Polakom święta” odeszły w niebyt, funkcjonowanie TVP wciąż pozostawia trochę do życzenia.
Wśród zmian proponowanych przez ministerstwo są te dotyczące spraw finansowych.
Proponujemy likwidację abonamentu na rzecz finansowania mediów publicznych z budżetu państwa. Nie oznacza to jednak wprowadzenia dodatkowego opodatkowania. Założenia opierają się na przyznaniu gwarancji środków na realizację misji publicznej w wysokości co najmniej 0,09% PKB rocznie.
Komunikat Ministerstwa Kultury
Zdaniem resortu likwidacja abonamentu i wprowadzenie stałej kwoty finansowania umożliwi zmniejszenie liczby reklam w telewizji publicznej.
KRRiT do zreformowania, Rada Mediów Narodowych do likwidacji
Regulatorem rynku mediów audiowizualnych w Polsce jest Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Ministerstwo Kultury chce ją zreformować, a konkretnie przywrócić jej 9-osobowy skład. Czworo członków ma być powoływanych przez Sejm, dwoje przez Senat i troje przez prezydenta. Dodatkowy element to rotacyjność składu. Kadencja każdego ma trwać 6 lat, jednak co dwa lata ma następować wymiana 1/3 składu.
Kompetencje KRRiT mają być rozszerzone o:
- wprowadzenie większej przejrzystości struktury właścicielskiej mediów poprzez opracowanie krajowej bazy danych własności mediów;
- koordynację środków dotyczących usług medialnych spoza UE, co może stanowić istotny element w walce z dezinformacją i propagandą (m.in. ze strony mediów rosyjskich);
- prowadzenie okresowego monitoringu stanu pluralizmu mediów w Polsce.
Zlikwidowana ma zostać Rada Mediów Narodowych. Ten kontrowersyjny organ został utworzony w 2016 roku, otrzymał możliwość powoływania i odwoływania zarządów i rad nadzorczych TVP, Polskiej Agencji Prasowej oraz Polskiego Radia. Stał się jednym z symboli kontrolowania przez rząd PiS mediów publicznych. Co więcej, Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok, z którego wynika, że to KRRiT powinna uczestniczyć w wyborze władz mediów publicznych, a nie Rada Mediów Narodowych.
Proponujemy wprowadzenie zasad powoływania Rad Nadzorczych przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Uwzględniają one określenie kompetencji koniecznych do sprawowania funkcji oraz podawanie do publicznej wiadomości oceny poszczególnych kandydatów i uzasadnienia wyboru poszczególnych członków rad nadzorczych. Istotnym elementem jest także wprowadzenie dwuetapowego konkursu na członków zarządów spółek mediów publicznych. Wyboru najlepszego kandydata dokonywałaby KRRiT.
Komunikat Ministerstwa Kultury
Resort proponuje otwarte konkursy przy powoływaniu rad programowych. KRRiT miałaby powoływać rady spośród kandydatów zgłaszanych przez organizacje pozarządowe oraz pracowników spółek publicznej radiofonii i telewizji. Same rady programowe stanowiłyby element społecznego nadzoru nad realizacją misji publicznej.
Większy pluralizm mediów
Ministerstwo Kultury proponuje liberalizację przepisów związaną z koniecznością uzyskania koncesji na rozpowszechnianie programów. Media publiczne miałyby nie wymagać takiego zezwolenia.
Likwidacja abonamentu RTV i reformy związane z KRRiT dotyczą jednych z największych mediów w kraju. Zmiany, które przestawił resort, mogą jednak korzystnie wpłynąć także na niezależność i pozycję na rynku mediów lokalnych.
Proponujemy wprowadzenie ograniczeń prowadzenia działalności na rynku medialnym przez jednostki samorządu terytorialnego.
Komunikat Ministerstwa Kultury
Obecnie na sytuację mediów lokalnych bardzo negatywny wpływ ma działalność niektórych samorządów, które wydają pieniądze podatników (np. za pośrednictwem miejskich spółek) na publikacje przypominające klasyczne gazety i portale, lecz przedstawiające działania rządzących w samych superlatywach.
Tego typu biuletyny i inne publikacje mogą być traktowane przez mniej świadomych mieszkańców jako rzetelne źródła informacji o wydarzeniach w mieście. W dodatku część środków od reklamodawców, które mogłyby trafić do prywatnych mediów, próbujących patrzeć na ręce władzy, jest przekazywana wydawcom powiązanym z rządzącymi w danej gminie.
Kiedy likwidacja abonamentu RTV i inne zmiany mogą wejść w życie?
Do 23 września 2024 roku potrwają szerokie konsultacje społeczne ogłoszone przez Ministerstwo Kultury. Następnie w październiku ma zostać pokazany raport z tych konsultacji. Pod koniec 2024 roku planowane jest przygotowanie projektu ustawy i skierowanie go do konsultacji publicznych oraz międzyresortowych.
Likwidacja abonamentu RTV i pozostałe zmiany proponowane przez resort mogą więc nastąpić najwcześniej w 2025 roku. Obecnie można zgłaszać uwagi do proponowanych zapisów. Informacje, jak dokładnie to zrobić, widnieją na stronie resortu kultury.
Dotarłeś do końca? Dziękujemy! Poświęcisz jeszcze 10 sekund na udział w naszej ankiecie? Twoja opinia jest dla nas niezwykle ważna, bo pozwoli nam poznać preferencje Polaków w zakresie pracy z domu.
Źródło: Ministerstwo Kultury, opracowanie własne. Zdjęcie otwierające: OleksSH / Shutterstock
Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.