Od 1 czerwca banki i inne instytucje finansowe są zobligowane do weryfikowania numeru PESEL w rządowym rejestrze, co ma zmniejszyć skalę wyłudzeń i kradzieży tożsamości. Czy tak się stanie? Najnowszy raport Związku Banków Polskich wskazuje, że wciąż wzrasta liczba prób wyłudzeń kredytów. W II kwartale 2024 r. odnotowano aż 3.229 takich przypadków, a codziennie z polskich banków próbowano ukraść 875 tys. zł. Ciekawe, jak będą wyglądać te dane w drugiej połowie roku.
Spis treści
Zastrzeż PESEL od 1 czerwca 2024 roku
Z usługi zastrzeżenia numeru PESEL warto skorzystać. To nie podlega dyskusji. W ten sposób wasze dane nie będą mogły zostać wykorzystane przez oszustów i zdecydowanie zwiększycie swoje bezpieczeństwo w internecie. PESEL mogliśmy zastrzec jeszcze w 2023 roku, ale wtedy działanie to nie miało większego znaczenia.
Zastrzeżenie swojego numeru PESEL było możliwe od 17 listopada 2023 roku. Możliwość ta najpierw pojawiła się w serwisie mObywatel.gov.pl, a później – 10 stycznia 2024 roku – weszła też do aplikacji. Do 1 czerwca 2024 roku obowiązywał jednak okres przejściowy, w którym firmy i instytucje miały czas na dostosowanie się do zmian.
W praktyce usługa ta zaczęła działać od 1 czerwca 2024 roku – od tej daty banki, firmy pożyczkowe, operatorzy telekomunikacyjni czy notariusze mają obowiązek sprawdzania, czy numer ich klienta nie jest zastrzeżony.
W tym celu powstał rządowy rejestr zastrzeżeń numerów PESEL (RZNP), w którym banki, firmy pożyczkowe, leasingodawcy, SKOK-i, notariusze i dostawcy usług telekomunikacyjnych mają obowiązek weryfikacji osób fizycznych przed zawarciem umowy. Jeśli okaże się, że numer jest zastrzeżony, umowa (kredytowa, pożyczkowa, notarialna i itp.) nie może być zawarta.
O licznych plusach oraz pewnych ograniczeniach zastrzegania numeru PESEL pisaliśmy w oddzielnym tekście – tutaj warto nadmienić, że nie ochroni naszego konta bankowego w 100 procentach ani nie zabezpieczy nas przed oszustami, którzy wykorzystali nasze dane do wyłudzenia pieniędzy z parabanków oraz firm dających tzw. chwilówki. Co nie zmienia faktu, że jest to szalenie łatwe w użyciu i dostępne dla każdego Polaka narzędzie, które pozwala zadbać o swoje dane.
Statystyki nie kłamią – miliony Polaków zastrzegło swój PESEL
Jak informuje Dariusz Standerski w wypowiedzi dla „Rzeczpospolitej”, od kiedy uruchomiono usługę, swój numer identyfikacyjny zastrzegło 4 457 313 osób, z tego 4 194 395 ma obecnie aktywne zastrzeżenie.
Zastrzeżenie numeru PESEL to najprostszy sposób na ograniczenie ryzyka, że przestępcy posłużą się naszymi danymi do wyłudzenia kredytu czy pożyczki. Zachęcam do tego każdego. Użytkownicy aplikacji mObywatel mogą to zrobić w kilka sekund. Dodatkowo, w ten sam prosty sposób można takie zastrzeżenie cofnąć, jeśli na przykład zamierzamy kupić coś na raty. Od niedawna w aplikacji udostępniliśmy także usługę Bezpiecznie w sieci, która daje możliwość zgłaszania podejrzanych stron internetowych, SMS-ów czy e-maili. Bezpieczeństwo cyfrowe to jeden z priorytetów rozwoju aplikacji.
Wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski
Rekord padł w czerwcu – czyli w miesiącu, gdy ochrona zapewniana przez tę usługę faktycznie się rozpoczęła, ponieważ wtedy wyznaczone podmioty (notariusze, dostawcy usług telekomunikacyjnych, banki, firmy pożyczkowe i leasingowe, pośrednicy kredytowi i in.) zaczęły obowiązkowo weryfikować zastrzeżenia numeru. W tym miesiącu numer PESEL zastrzegło 1,3 miliona osób.
Nie wiadomo, w ilu przypadkach weryfikowanie PESEL-i Polaków faktycznie powstrzymało oszustów. Związek Banków Polskich dostarcza w raportach dane dotyczące prób wyłudzeń, ale nie gromadzi informacji o tym, ile z nich było skutecznych.
Takimi danymi nie podzieliło się też Ministerstwo. Na realne efekty, które przyniesie system zastrzeżeń numeru PESEL, trzeba poczekać – tak uważa były minister Janusz Cieszyński. Niemniej warto dodać, że do tej pory usługa ta była najchętniej aktywowana przez aplikację mObywatel. Co trzeci Polak wykorzystał e-usługę, a 14% osób zrobiło to w urzędzie gminy.
Źródło: RP.pl, Bank.pl, Ministerstwo Cyfryzacji. Zdjęcie otwierające: Vladimir Tretyakov / Shutterstock
Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.