Od pewnego czasu można zastrzec swój PESEL np. w aplikacji mObywatel. Jednak dopiero z początkiem czerwca wchodzą w życie przepisy, które znacznie zwiększają skuteczność tej funkcji. Naprawdę warto wykonać kilka kliknięć, by zwiększyć bezpieczeństwo swoich finansów. Krok po kroku pokazujemy, jak skorzystać z tej możliwości.
Spis treści
Zastrzeż PESEL w mObywatelu. Jak działa i co się zmieniło?
Ministerstwo Cyfryzacji zauważyło, że coraz więcej osób pada ofiarą oszustów, którzy wykorzystują cudze dane osobowe, by zaciągnąć zobowiązania w ich imieniu. Może to być np. kredyt lub pożyczka. Pieniądze trafiają do oszusta, a ofiara dostaje wezwania do spłaty.
Odpowiedzią na takie sytuacje ze strony rządzących jest usługa „Zastrzeż PESEL”. Każda pełnoletnia osoba posiadająca ten numer identyfikacyjny może w prosty sposób sprawić, że trafi on do specjalnego rejestru. W uproszczeniu oznacza to deklarację, że posiadacz konkretnego PESEL-u nie zaciąga żadnych zobowiązań przez czas, w którym numer jest zastrzeżony.
Swój PESEL zastrzegło do tej pory ok. 2,7 mln osób, jednak poszczególne firmy i instytucje nie musiały korzystać z rejestru zastrzeżonych numerów. Zmieniają to przepisy, które obowiązują od 1 czerwca 2024 roku. Od tego dnia banki, firmy pożyczkowe, notariusze i operatorzy telekomunikacyjni muszą sprawdzać rejestr przed podpisaniem umowy z klientem.
Gdy nasz PESEL jest zastrzeżony, oszuści nie powinni móc wykorzystać naszych danych, aby zawrzeć umowę np. na kredyt. Od 1 czerwca 2024 r. obywatele z zastrzeżonym PESEL-em, którzy padną ofiarą oszustwa i ktoś weźmie kredyt na ich dane, nie będą musieli spłacać takiego kredytu.
Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski na konferencji prasowej
Do tej pory to ofiara przestępstwa kradzieży tożsamości musiała udowodnić, że to nie ona zaciągnęła zobowiązanie prawne lub finansowe. Teraz to się zmienia: jeśli zastrzegliśmy PESEL, a dana firma lub instytucja udzieliła komuś np. pożyczki na nasze dane, to jej problem.
Jak zastrzec swój PESEL? Praktyczny poradnik
Jeśli chcemy zastrzec swój PESEL, możemy to zrobić na trzy sposoby: w aplikacji mobilnej mObywatel, w serwisie internetowym mObywatel 2.0 lub w dowolnym urzędzie gminy. Sprawdziliśmy, co dokładnie trzeba zrobić w przypadku metod online i jest to naprawdę proste.
Zastrzeganie PESEL-u w aplikacji mObywatel:
- Otwieramy rządową aplikację;
- Z dolnej belki wybieramy „Usługi”, a następnie „Zastrzeż PESEL”;
- Klikamy przycisk obok napisu „Zastrzeż PESEL”.
Zastrzeganie PESEL-u w serwisie internetowym mObywatel 2.0:
- Wchodzimy na stronę mObywatel.gov.pl i logujemy się np. aplikacją mobilną lub Profilem Zaufanym;
- Klikamy „Sprawdź” na banerze informującym o możliwości zastrzeżenia PESEL-u;
- Zastrzegamy PESEL, wybierając odpowiednią opcję obok napisu „Rejestr PESEL”.
W obu przypadkach możemy nie tylko zastrzec swój PESEL lub cofnąć to zastrzeżenie, ale także sprawdzić, kto dokładnie (firma, instytucja) i z jakiego powodu sprawdzał nasz numer. W aplikacji mobilnej dodatkowo są dostępne powiadomienia związane z usługą.
O tych konsekwencjach zastrzeżenia PESEL-u musisz wiedzieć
Zastrzeżony numer będzie przeszkodą przy podpisywaniu umów o kredyt, pożyczkę, zakup z płatnością ratalną lub leasing, załatwianiu spraw u notariusza oraz operatorów telekomunikacyjnych (np. przy próbie otrzymania kopii karty SIM).
PESEL można jednak wielokrotnie zastrzegać i cofać to zastrzeżenie bez żadnych opłat.
W trosce o bezpieczeństwo danych zalecamy, aby na wszelki wypadek mieć swój PESEL cały czas zastrzeżony i cofać zastrzeżenie tylko w sytuacjach, kiedy planujemy załatwić konkretną sprawę.
Komunikat Ministerstwa Cyfryzacji
Zastrzeżenie PESEL-u nie wpływa na sprawy urzędowe (np. wzięcie ślubu, zameldowanie się lub wyrobienie dokumentów), kwestie zdrowotne (np. wizyty u lekarza, pobyt w szpitalu lub wykupienie recepty), możliwość udziału w wyborach ani ważność dokumentów (np. prawa jazdy, dowodu osobistego lub paszportu).
Z zastrzeżonym PESEL-em możemy także bez przeszkód logować się Profilem Zaufanym, przekraczać granice państw oraz podpisywać umowy ze swoim pracodawcą.
Dalsza część materiału znajduje się pod wideo.
Automatyczne zastrzeganie PESEL-u
Co do zasady decyzję o zastrzeżeniu PESEL-u podejmuje sam posiadacz danego numeru. Jest jednak pewien wyjątek.
Nasze dane osobowe są szczególnie zagrożone, kiedy zgubimy dowód osobisty lub gdy ktoś nam go ukradnie. Od 1 czerwca, gdy zgłosimy, że utraciliśmy dowód osobisty, jednocześnie automatycznie zostanie zastrzeżony numer PESEL.
Komunikat Ministerstwa Cyfryzacji
Takie zastrzeżenie nie zostanie cofnięte automatycznie po odbiorze nowego dowodu osobistego. Trzeba to (jeśli oczywiście chcemy) zrobić samodzielnie, w aplikacji mObywatel (np. na smartfonie do 2000 zł), serwisie internetowym mObywatel 2.0 albo urzędzie gminy.
Przeczytałeś artykuł do końca? Wspaniale! Teraz prosimy o poświęcenie 10 sekund na wypełnienie krótkiej ankiety dotyczącej wynagrodzeń programistów. Twoja opinia pomoże nam lepiej zrozumieć tę kwestię.
Źródło: Ministerstwo Cyfryzacji, opracowanie własne. Zdjęcie otwierające: FilipArtLab / Shutterstock
Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.