Słysząc pytanie „jaki edytor tekstowy wybrać?” najczęściej odpowiadamy jednym tchem „Microsoft Word”. To najbardziej popularne, zaawansowane i niestety płatne rozwiązanie, które na dobre zakorzeniło się już w świadomości użytkowników systemu Windows. Programy do pisania to jednak nie tylko soft giganta z Redmond, ale mnóstwo oprogramowania niezależnego i alternatyw, które w różnych scenariuszach z powodzeniem zastąpią popularnego Worda.
Spis treści
- Jaki edytor tekstowy wybrać?
- Programy do pisania: funkcjonalność przez duże F
- Edytor tekstu online. Nie znajdziesz nic lepszego niż Dokumenty Google
- Programy do pisania. LibreOffice duchowym spadkobiercą Open Office
- Jaki edytor tekstu wybrać? Focus Writer i Notepads
- Edytory tekstu do programowania. Neovim i Notepad++
Jaki edytor tekstowy wybrać?
Wszystko zależy oczywiście od naszych potrzeb. Najbardziej popularne programy do pisania przynależą do jednej z czterech grup:
- Edytory tekstu z pakietów biurowych. Edytory będące częścią całego pakietu oprogramowania i kompleksowych rozwiązań są na ogół bardzo rozbudowane jeśli chodzi o funkcjonalność i dysponują sprawnymi narzędziami do autokorekty. Pakiety biurowe warto rozważyć również wtedy, gdy zależy nam na dużej kompatybilności z rozszerzeniami plików (doc, docx, odt).
- Edytory tekstu online. Mam tu na myśli w głównej mierze usługi potentatów na rynku – Microsoftu i Google. Choć sieciowy ekosystem tej pierwszej firmy posiada mniejszą funkcjonalność niż w wersji na komputery stacjonarne czy laptopy, ma jedną ważną zaletę – przynajmniej na razie jest dostępny dla zwykłego użytkownika za darmo.
- Mniejsze edytory tekstu, stanowiące odrębne programy. Skupiają się tylko i wyłącznie na funkcjonalności związanej z wprowadzaniem i edycją tekstu. W niektórych przypadkach ich możliwości można dodatkowo rozszerzyć przez pobranie i aktywację wtyczek (pluginów).
- Edytory tekstu do programowania. Zwracają szczególną uwagę na kompatybilność z różnorodnymi językami programowania i wieloma formatami plików oraz czytelność i przejrzystość interfejsu podczas pracy. To w większości oprogramowanie o kodzie otwartym z dostępem do dużej ilości skryptów i wsparcia społeczności.
Programy do pisania: funkcjonalność przez duże F
Zanim wybierzemy pretendentów do miana softu idealnie skrojonego pod nas, zastanówmy się chwilę, czego oczekujemy odnośnie funkcjonalności programu. Jaki jest nasz typowy scenariusz działania? Rozkładając na czynniki pierwsze cechy charakterystyczne edytorów ważny jest m.in.:
- Interfejs użytkownika. Część użytkowników będzie preferowała rozwiązania kompletne, które na początku potrafią wręcz przytłoczyć funkcjonalnością i opcjami konfiguracji. Wymagający pod tym kątem program zapewni największe możliwości, ale już niekoniecznie najlepszy user experience. Jeśli nie potrzebujemy dziesiątek ikon i rozwijanych pasków, może czymś bardziej optymalnym będzie prosty edytor, który po prostu pozwoli nam się skupić na swojej pracy?
- Pluginy i rozszerzenia. Dla wąskiej grupy osób obsługa wtyczek to warunek konieczny. Jeśli potrzebujemy jakiejś konkretnej funkcji, która nie jest wspierana natywnie, nie mamy wyboru.
- Modyfikowalne motywy i funkcje dot. wyświetlania treści. Dopasowanie warstwy wizualnej może być ważniejsze niż myślimy. Nie chodzi tu tylko o modyfikowanie czcionek, kolorów czy tła, na którym piszemy, istotne mogą być także wbudowane narzędzia do podkreślania składni i indeksowania.
- Funkcje takie jak „szukaj i zamień” i pochodne. Możliwość przypisania najważniejszych powtarzalnych czynności do uniwersalnych skrótów klawiszowych potrafi ratować życie. Prostota w wielu przypadkach może być wskazana, ale pamiętajmy o podstawach.
- Optymalizacja i prędkość wczytywania. Choć mniej ważna w dobie szybkich dysków półprzewodnikowych i postępu technologicznego, mimo wszystko nadal ma znaczenie. Być może do pracy nie potrzebujemy ociężałego kombajnu zajmującego kilkanaście gb przestrzeni na dane, który wita nas splash screenem z logo producenta. W zamian klikamy na ikonę czegoś prostszego i po prostu pracujemy.
Edytor tekstu online. Nie znajdziesz nic lepszego niż Dokumenty Google
Nie masz ochoty niczego instalować i korzystasz z internetu? Jeśli zależy ci na dostępie do treści z każdego komputera czy smartfona lub współpracy z innymi osobami – poczuj się jak w domu. Google zainwestowało ogromne środki w stworzenie środowiska pracy zarówno dla osób indywidualnych i zespołów.
Funkcja jednoczesnej pracy nad danym projektem czy dokumentem została zrealizowana wzorowo. Udostępnianie treści jest tak proste, jak może być wpisanie adresu e-mail zaproszonej osoby. Z miejsca możemy też zdefiniować reguły współpracy: może to być zarówno pełna edycja, jak i jedynie możliwość wyświetlenia dokumentu bądź sugerowania poprawek (z opcją późniejszego ich zaakceptowania bądź odrzucenia).
Nanoszone zmiany są widoczne w czasie rzeczywistym, a podczas edycji widzimy nawet, gdzie zatrzymał się kursor danej osoby. Ułatwiona została także komunikacja pomiędzy użytkownikami. Możemy czatować i wymieniać się uwagami, bądź zostawiać komentarze z powiadomieniami (wystarczy dodać adres e-mail poprzedzony znakiem „+”). Dla pełnej przejrzystości wprowadzono historię zmian, które zweryfikujemy z uwzględnieniem daty i autora.
Dla wielu userów niezwykle istotne będzie również wsparcie dla plików w formacie doc i docx. Istnieje możliwość konwertowania plików Worda na format Dokumentów Google i odwrotnie. Obsługa wspomnianych rozszerzeń odbywa się za pomocą dodatkowej wtyczki dla przeglądarki Chrome Edytor Office, którą zainstalujemy z tej strony:
Edytor Office – Chrome Web Store
Dokumenty Google sprawdzisz tutaj:
Dokumenty Google – twórz i edytuj bezpłatnie dokumenty online
Programy do pisania. LibreOffice duchowym spadkobiercą Open Office
Przez wiele lat główną alternatywą w obszarze pakietów biurowych dla Microsoft Office był Open Office. Projekt niestety od dłuższego czasu nie jest już dalej rozwijany, choć jego strona nadal istnieje. Czy jest na rynku coś jeszcze, co z powodzeniem może zastąpić OO w wielu scenariuszach niewymagających najbardziej zaawansowanych funkcji i wyłącznie natywnego wsparcia formatów Microsoftu?
LibreOffice nazwałbym duchowym spadkobiercą Open Office i tak jak poprzednik, jest oprogramowaniem typu open-source. Jak wspomina producent „tworzy go światowa społeczność złożona z setek programistów, artystów i innych entuzjastów wolnego oprogramowania”. Obserwując pracę tego zespołu już kilka lat muszę stwierdzić, że przewaga płatnego oprogramowania z biegiem lat coraz bardziej zmniejsza się i w naprawdę wielu scenariuszach różnice tkwią w szczegółach.
W przeciwieństwie do modułu arkusza kalkulacyjnego, kompatybilność z plikami doc i docx procesora tekstu jest zauważalnie lepsza. Kiedyś większość tabel i bardziej złożonego formatowania rozjeżdżała się przy konwersji do formatu odt i odwrotnie, dokument zapisany w oprogramowaniu otwartym nie zawsze dobrze wyglądał przy otwarciu w produkcie Microsoftu. Różnice nadal występują, ale problemy nie są już tak liczne czy rzucające się w oczy. Zaryzykuję stwierdzenie, że jeśli nasza praca nie wymaga pełnego natywnego wsparcia dla tych formatów, to będziemy w większości przypadków zadowoleni.
Oczywiście nie samymi porównaniami do Worda ten produkt stoi. Broni się również całkiem przejrzystym interfejsem, własną bogatą listą szablonów ułatwiających tworzenie dokumentów, rozbudowanym słownikiem z funkcją autokorekty i usprawnioną obsługą kształtów i komentarzy.
Z nowszych funkcji dodanych w LibreOffice warto wspomnieć o generatorze kodów QR i funkcji cenzury, która pozwala na ukrywanie wrażliwych danych w dokumentach. Proces ten może być zautomatyzowany na podstawie zdefiniowanego tekstu lub wyrażenia regularnego.
LibreOffice pobierzemy ze strony producenta w tym miejscu:
Wersja stabilna | LibreOffice Polska – Wolny i darmowy pakiet biurowy
Jaki edytor tekstu wybrać? Focus Writer i Notepads
Focus Writer
Dla odmiany dwie małe i bardzo użyteczne aplikacje. Focus Writer bazuje na wprowadzaniu tekstu w widoku pełnoekranowym z maksymalnym naciskiem na skupienie się. Niezależnie od tego czy mamy do przygotowania dużą ilość materiału, czy też jedynie kilka akapitów, w dzisiejszym świecie powiadomień i migających ikon na pasku zadań łatwo o bodźce, które będą rozpraszały naszą uwagę. Program przenosi nas więc do świata odosobnienia, gdzie mamy przed sobą jedynie kartkę papieru (lub nie!) i widok w tle jednego z kilku predefiniowanych styli wizualnych. Te możemy zresztą dowolnie modyfikować, by uzyskać efekt, na którym nam zależy.
Domyślnie ukryty jest zarówno pasek narzędzi na górze, jak i karty z dokumentami na dole. Typowe dla edytora funkcje, jak np. cofanie zmian, justowanie, wyszukiwanie i zamiana tekstu, zobaczymy dopiero po najechaniu kursorem w odpowiednie miejsce.
Focus Writer jest dostępny do pobrania na stronie:
Notepads
Notepads określiłbym z kolei jako systemowy notatnik na sterydach, który jest fantastycznym kawałkiem kodu. Względem swojego ubogiego protoplasty różni się m.in. wprowadzeniem wygodnego paska kart, z poziomu którego łatwo będziemy się przełączali pomiędzy różnymi dokumentami, możliwością wyszukiwania zaznaczonego tekstu w sieci, cofania się w historii zmian w większej liczbie kroków i wsparciem formatowania na zupełnie innym poziomie.
To małe darmowe narzędzie ma także wbudowaną funkcję podglądu wprowadzanych zmian, udostępniania plików i sprawdzania pisowni (słownik obsługuje język polski). Całość jest bardzo dobrze zoptymalizowana i została napisana od zera przy wykorzystaniu Universal Windows Platform.
Aplikację pobierzemy pod adresem:
Pobierz Notepads App — sklep Microsoft Store pl-PL
Edytory tekstu do programowania. Neovim i Notepad++
Neovim
Na sam koniec pozostaje wspomnieć o rozwiązaniach dla profesjonalistów. Neovim to oczywiście rozszerzenie funkcjonalności legendarnego edytora VIM, który powstał w 1991 roku. Zapewnia dokładnie taką samą konfigurację składni jak w przypadku utytułowanego staruszka. W związku z tym stanowi dobrą alternatywę, jeśli myślimy o narzędziu korzystającym ze sprawdzonych rozwiązań i funkcji, a jednocześnie przeznaczonym dla nowoczesnych GUI.
Niezaprzeczalną siłą tego oprogramowania jest ogromna społeczność skupiona wokół tego narzędzia, co oznacza mnóstwo dobrej jakości pluginów oraz skryptów. Dla niektórych wadą może być zapewne wysiłek, który musimy włożyć w „nauczenie się” Neovim i pełne opanowanie softu o tak dużych możliwościach.
Edytor pobierzemy ze strony producenta w tym miejscu:
Neovim hyperextensible Vim-based text editor
Notepad++
Popularny kameleon został oparty na komponencie edytora Scintilla. Aplikacja charakteryzuje się dobrym kompromisem pomiędzy ogólnoużytkowością, a funkcjami dotyczącymi stricte programowania. Innymi słowy sprawdzi się w roli edytora tekstu, jak i podręcznego narzędzia programisty, który nie wymaga od programu obsługi wyszukanych skryptów. W obu przypadkach nie zostaniemy przytłoczeni ciężkością interfejsu i skomplikowaniem obsługi.
Cechą wyróżniająca Notepad++ jest lekkość i optymalizacja. Bez problemu ładują się nawet bardzo duże pliki o kilkugigabajtowym rozmiarze. W pełni wspierana jest praca w kartach, a całość dopełniają duże możliwości konfiguracji m.in. w zakresie personalizacji motywu i kolorowania składni.
Program znajduje się na stronie: