Stopy procentowe to temat, który ostatnio rozgrzewa wszystkich Polaków. Mają one wpływ między innymi na wysokość kredytów poprzez WIBOR. Ten wskaźnik z kolei zmieni się niedługo w WIRON. Czy to coś zmieni dla kredytobiorców? Przeanalizujemy proces zmiany wskaźnika WIBOR w WIRON i jaki to będzie miało wpływ dla kredytobiorców. Warto pamiętać, że obecnie wielkość rat zależy też od NBP, które podnosi stopy procentowe, aby zwalczyć inflację, która jest na rekordowym poziomie wynoszącym 17,9% (za październik). Działania Narodowego Banku Polskiego są jednak niwelowane przez rząd, który dosypuje pieniędzy w rynek np. poprzez czternaste emerytury, wakacje kredytowe czy dodatki węglowe. Mamy tego efekt – mimo że główna stopa procentowa w Polsce wynosi 6,75%, to inflacja nie odpuszcza.
WIBOR – co to takiego?
WIBOR to warszawska stopa oferowana na rynku międzybankowym. Skrót pochodzi od słów Warsaw Interbank Offered Rate. Jest to jeden z ważniejszych, a wręcz krytyczny wskaźnik finansowy w Unii Europejskiej, dotyczy bowiem prawie 40 mln osób. WIBOR jest punktem odniesienia dla stopy procentowej dla zdecydowanej większości złotowych kredytów komercyjnych i ponad 98% polskich kredytów hipotecznych. Dotyczy też instrumentów finansowych np. polskich obligacji oraz pozagiełdowych instrumentów pochodnych.
Jak wyliczany jest WIBOR? Otóż Banki uczestniczące w specjalnym panelu przekazują zatwierdzone kwotowania dla stawek ofertowych dla niezabezpieczonych depozytów w złotych od innych uczestniczących banków dla określonych okresów WIBOR. Administrator, którym jest GPW Benchmark, wylicza WIBOR jako średnią arytmetyczną tych kwotowań.
Warto pamiętać, że największy wpływ na wartość WIBOR ma przede wszystkim wysokość stóp procentowych ustalanych przez bank centralny. Należy zauważyć, że wskaźnik ten powinien plasować się pomiędzy wartościami stopy depozytowej i stopy lombardowej – za ich wysokość odpowiada RPP. Punktem odniesienia jest tu stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego. To ważny wskaźnik, który wpływa na poziom WIBORu. To z kolei oddziałuje na wysokość rat kredytobiorców. Obecnie WIBOR jest na poziomie 7%. Jest to poziom najwyższy od 2004 roku.
Właściwym organem nadzoru nad WIBORem jest Komisja Nadzoru Finansowego. Co ciekawe, w 2019 roku średnie dzienne obroty na międzybankowym rynku niezabezpieczonych depozytów wyniosły 3,8 mld zł.
Warto też pamiętać, że 14 lipca br. Prezydent podpisał ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Wtedy weszły w życie tzw. wakacje kredytowe, które pozwoliły na zawieszenie spłat rat kredytu w dwóch miesiącach trzeciego i czwartego kwartału 2022 roku i po jednej racie w każdym kwartale 2023 roku. Co ciekawe, ustawa przewiduje też wyznaczenie zamiennika WIBOR. Zmiany miały zostać ustalone rozporządzeniem.
WIBOR zamieniony na WIRON
27 września, Komisja Nadzoru Finansowego opublikowała Mapę Drogową, która pokazuje proces zastąpienia WIBORu przez wskaźnik WIRON. Z uwagi na fakt, że na reformę wskaźników referencyjnych składa się bardzo wiele wzajemnie powiązanych elementów, proces ten będzie rozłożony w czasie. Przy efektywnej współpracy wszystkich zaangażowanych stron, reforma wskaźników referencyjnych w Polsce zostanie zrealizowana w całości do końca 2024 roku, przy czym wdrożenie przez uczestników rynku nowej oferty produktów finansowych stosujących indeks WIRON planowane jest na lata 2023 i 2024. WIBOR przestanie być wyliczany dopiero w 2025 roku.
Najważniejsze wnioski z Road Mapy to:
- Od grudnia 2022 roku uczestnicy rynku będą mogli stosować indeks WIRON w nowych instrumentach finansowych,
- W 2023 roku banki mogą wprowadzać do oferty kredyty stosujące indeks WIRON równolegle z dotychczas oferowanymi kredytami na WIBOR,
- W 2024 roku W ofercie banków i innych podmiotów zastosowanie mają nowe produkty stosujące WIRON, w tym przede wszystkim dla konsumentów oraz jednoosobowych działalności gospodarczych, spółek cywilnych.
- W 2025 roku zakłada się gotowość do zaprzestania kalkulacji WIBOR. Po wejściu w życie rozporządzenia MF, instytucje finansowe dokonują konwersji istniejących umów i instrumentów stosujących WIBOR, z uwzględnieniem zasad określonych w rozporządzeniu. W klauzulach odsetkowych stosuje się zamiennik i spread korygujący wskazane w Rozporządzeniu MF.
W świecie finansów trwa dyskusja, czy zmiana na WINOR będzie lepsza dla kredytobiorców – czy obniży ich raty. Historycznie wartość wskaźnika WIRON była zawsze niższa niż WIBOR. Przykładowo w koniec września 2022 roku WIBOR (R) 3M wyniósł 7,21%, a WIRON 6,079%. Wysokość raty na kwotę 300 tys. zł na okres 25 lat przy marży bankowej 2% wyniosłaby:
- Dla WIBOR – 2560,87 zł,
- Dla WIRON – 2331,17 zł.
Oznacza to, że w przypadku prowizji bankowej, która pozostałaby na niezmienionym poziomie, zdolność kredytowa by wzrosła a raty spadły. Niektórzy ekonomiści podają, że nawet o 10%. Uważałbym jednak z przedwczesną euforią. Należy bowiem pamiętać, że WIRON będzie reagował na stopy procentowe wolniej niż WIBOR. To z kolei oznacza, że w przypadku nagłych zmian w gospodarce, WIRON przewyższy poziom WIBORu, co byłoby niekorzystne dla kredytobiorców.
Przy okazji zachęcam do skorzystania z kalkulatora rat kredytów, który pozwala określić, w jaki sposób zmieni się rata kredytu przy zmianie stopy procentowej. Wystarczy wpisać tam parametry naszego kredytu, wybrać długość oraz wskazać oprocentowanie – wyliczone na podstawie WIBOR lub WIRON – i po chwili otrzymamy konkretne kwoty.
To oficjalne narzędzie online opracowane przez UOKiK i bazuje na najbardziej aktualnych danych, a do wyliczeń podawanych w kalkulatorze online można mieć pełne zaufanie.
Źródło: lawinsider, ksiegowosc.infor, money.pl, pap, pkobp, knf, propertynews, fot. Poring Studio