Nona Gaprindaszwili światowej sławy gruzińska szachistka zdecydowała się na wytoczenie procesu serwisowi Netflix. Jak łatwo się domyślić cała afera tyczy się głośnej produkcji „Gambit Królowej”.
Nieostrożny dialog może przynieść spore szkody
W ostatnich dniach platforma Netflix przekonała się na własnej skórze, że jeden nie do końca trafny dialog w fikcyjnym serialu może nieść za sobą poważne konsekwencje. Adwokaci serwisu niedawno złożyli wniosek do sądu o oddalenie pozwu, który wpłynął do ich siedziby jakiś czas temu. Oznacza to, że Netflix będzie musiał stanąć w sądzie naprzeciwko powódce, którą jest gruzińska ikona szachów — Nona Gaprindaszwili.
Cała historia swój początek ma we wrześniu zeszłego roku. To właśnie wówczas szachistka zdecydowała się wytoczyć proces przeciwko hegemonowi branży streamingu filmów i seriali. Gaprindaszwili oskarżyła Netflix o zniesławienie oraz tutaj cytat: „naruszanie prywatności przez tworzenie fałszywych informacji”. Gruzinka została wspomniana w produkcji „Gambit Królowej” jako pierwsza kobieta, która otrzymała tytuł arcymistrza szachowego. Jest to oczywiście prawda, ale wspomniane „zniesławienie” zdaniem Gaprindaszwili nastąpiło później.
Mowa tu o finałowej scenie, w której rozgrywana jest partia szachowa z udziałem głównej bohaterki w Moskwie. Możemy tu usłyszeć głos komentatora, który w pewnym momencie powiedział następujące słowa:
Elizabeth Harmon nie jest wcale istotnym graczem według ich standardów. W sumie jedyną niezwykłą sprawą jest jej płeć. Ale nawet to nie jest wyjątkowe w Rosji. Jest tu przecież Nona Gaprindaszwili, jednak ona jest w posiadaniu tytułu kobiecej mistrzyni świata i nigdy nie zmierzyła się z mężczyzną.
Nona Gaprindaszwili vs Netflix — kto ma rację?
Zgodnie z treścią oskarżenia stwierdzenie, że Gruzinka nie rywalizowała w tamtych czasach z mężczyznami, jest jawnym oszustem i fałszywą informacją. Dodatkowo prawnicy Gaprindaszwili uznali, że cytat jest „rażąco seksistowskie i umniejszający”. Według pozwu do roku 1968 (rok, w którym rozgrywa się wspomniana partia) Gruzinka mierzyła się już z co najmniej 59 szachistami, wśród których było przynajmniej dziesięciu arcymistrzów. Warto dodać, że w tamtym okresie Gaprindaszwili zmierzyła się także w symultanie z 28 szachistami płci męskiej.
Trzeba pamiętać, że serial „Gamibit Królowej” jest oparty na powieści o tym samym tytule autorstwa Waltera Tevisa. Książka napisana w 1983 roku również zawiera scenę, w której komentator wspomina Gruzinkę. Jednak w oryginalnej wersji kwestia ta kończy się w następujący sposób:
Jest tu przecież Nona Gaprindaszwili, która nigdy nie rywalizowała na poziomie takiego turnieju, jednak jest zawodniczką, która spotykała się z tymi wszystkimi rosyjskimi arcymistrzami już wiele razy.
Netflix odniósł się do powyższych zarzutów w listopadzie. W swojej odpowiedzi platforma streamingowa napisała, że serial jest fikcyjnym światem, którego przeciętny widz nigdy nie zinterpretuje jako faktycznych wydarzeń. Dodatkowo adwokaci serwisu stwierdzili, że rozsądni widzowie nie interpretują kwestii w negatywny sposób wbrew temu co twierdzi powódka.
Jak się okazało dwa miesiące później sędzia federalna Stanów Zjednoczonych — Virginia Philips ma inne zdanie na ten temat. Kobieta odrzuciła wniosek apelacyjny, argumentując swoją decyzję tym, że mimo tego, iż serial jest dziełem fikcji, nie zwalnia to autorów z odpowiedzialności za zniesławienie. Dodatkowo sędzia w oświadczeniu napisała, że Netflix zlekceważył osiągnięcia wpływające na reputację powódki. Decyzja podjęta przez Virginie Philips oparta jest na dowodach dostarczonych przez serwis streamingowy. Sędzia wskazuje, że Netflix dobrze znał tekst źródłowy (książkę Waltera Tevisa), który wyraźnie podawał, że Gruzinka mierzyła się z rosyjskimi arcymistrzami „wiele razy”.
Gaprindaszwili domaga się od platformy co najmniej pięciu milionów dolarów odszkodowania oraz usunięcia z serialu „Gambit Królowej” kwestii komentatora.
„Gambit Królowej” serial prawie idealny?
Kwestia pozwu gruzińskiej szachistki raczej nie zachwieje samym odbiorem serialu. „Gambit Królowej” stał się superhitem Netflixa w 2020 roku. Produkcja opowiada o niesfornej Beth Harmon, która przejawia ponadprzeciętny talent do szachów. W serialu wystąpił także Polak — Marcin Dorociński, który wcielił się w rolę rosyjskiego arcymistrza Wasilija Borgowa.
Zobacz też: Cristiano Ronaldo twarzą UFL! Co wiemy o konkurencie FIFY i PES-a?
„Gambit Królowej” w serwisie Filmweb uzyskał ocenę 8,2/10 natomiast w IMDb notę 8,6/10. Sukces serialu docenili także zawodowi krytycy filmowi. 28 lutego 2021 roku podczas corocznej gali rozdania Złotych Globów produkcja Netflixa zgarnęła dwie statuetki. Pierwszą odebrała Anya Taylor-Joy odtwórczyni głównej roli, natomiast druga trafiła do twórców „Gambitu Królowej”, których dzieło zostało najlepszym serialem limitowanym lub filmem telewizyjnym.
Źródło: Engadget