Układ Słoneczny jest pełen setek księżyców, a zewnętrzne planety olbrzymy mają ich naprawdę wiele. Jak dotąd nie wykryto w przekonujący sposób księżyca krążącego wokół planety poza Układem Słonecznym. Aż do teraz. Naukowcy dojrzeli super-księżyc.
Zobacz także: Zagadka chatki na Księżycu rozwiązana
Problem wykrywania małych ciał niebieskich
Problem polega na tym, że nasze teleskopy w większości nie są wystarczająco czułe, aby dostrzec ślady tak małych obiektów z tak dużej odległości. Ale to nie powstrzymało naukowców przed przeczesywaniem danych w poszukiwaniu wskazówek dotyczących „egzoksiężyców”.
„Egzoksiężyce są naprawdę na granicy tego, co jesteśmy w stanie wykryć”
– twierdzi Laura Kreidberg z Instytutu Astronomii im. Maxa Plancka.
Nowe badania pozwoliły znaleźć księżyc wokół gigantycznej, odległej planety – ale takiej, która nie przypomina niczego w naszym Układzie Słonecznym.
Super-księżyc odkryty
W badaniu opublikowanym w czwartek w Nature Astronomy, zespół naukowców opisuje, w jaki sposób zbadał dane z 70 gigantycznych planet wykrytych przez teleskop kosmiczny Kepler. Naukowcy znaleźli wskazówki na temat możliwego istnienia egzoksiężyca wokół jednej z nich. Chodzi o gigantyczną planetę o nazwie Kepler-1708 b. Zespół określa kandydata na księżyc jako Kepler-1708 b-i.
Zespół jest ostrożny w przedstawianiu swoich wyników jako kandydata na księżyc. Naukowcy wcześniej zidentyfikowali innego kandydata na egzoksiężyc wokół gigantycznej planety Kepler-1625b. Astronomowie również nie potwierdzili tego badania. To sprawia, że zarówno autorzy, jak i społeczność astronomiczna są ostrożni w stosunku do najnowszego twierdzenia.
René Heller z Instytutu Badań Układu Słonecznego Maxa Plancka mówi, że nie jest przekonany, że ten kandydat stanie się prawdziwym księżycem.
„To, co mnie naprawdę zdumiewa w tym artykule, to to, że pokazuje, że jesteśmy u szczytu możliwości znalezienia tych księżyców, jeśli istnieją”.
– twierdzi Rene Heller.
Aby ustalić, czy kandydat na egzoksiężyc planety Kepler-1708 b jest rzeczywiście księżycem, naukowcy muszą obserwować układ dłużej. Muszą jeszcze kilka razy spróbować uchwycić planetę przechodzącą przed jej gwiazdą.
Niestety, śledzenie tego konkretnego kandydata byłoby czasochłonne – Kepler-1708 b okrąża swoją gwiazdę tylko raz na dwa lata. Szukanie innych kandydatów na egzoksiężyc może być bardziej opłacalne.
Jedną z opcji jest też nowo uruchomiony Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, który byłby w stanie dostrzec księżyce tak małe jak Europa, księżyc Jowisza. Kolejną ekscytującą perspektywą przeglądu polowania na egzoksiężyce jest misja PLAnetary Transits and Oscillations (PLATO), której start zaplanowano na 2026 rok. Będzie obserwować jaśniejsze gwiazdy niż Kepler, co znacznie ułatwi dostrzeżenie egzoksiężyców.
Jak odkryto egzoksiężyc?
Aby znaleźć kandydatów na egzoksiężyce, Kipping i zespół przyjrzeli się obserwacjom przez kosmiczny teleskop Keplera. Szukali gwiazd z „zimnymi olbrzymami” lub gigantycznymi planetami, które krążą wokół swoich gwiazd macierzystych w stosunkowo dużej odległości, podobnie jak Jowisz lub Saturn. Niektóre badania teoretyczne sugerują, że księżyce częściej formują się wokół planet położonych dalej od swoich gwiazd.
Dane Keplera obejmują pomiary jasności tych gwiazd w czasie. Kiedy planety przecinały się przed tymi gwiazdami, ich jasność spadała. Kipping i zespół porównali te zaobserwowane spadki z modelami tego, jak wyglądałyby spadki, gdyby były spowodowane przez samą planetę lub planetę i księżyc razem.
Spośród 70 chłodnych olbrzymów, które zbadali, trzy wydawały się wykazywać spadki, które wyglądały, jakby mogły być spowodowane przez planetę i księżyc, zamiast przez samą planetę. W przypadku dwóch wyników – odpowiadały za nie plama na gwieździe i… zakłócenia urządzenia. W przypadku trzeciego – to musi być po prostu księżyc. Co ciekawe, znaleziony super-księżyc jest znacznie większy niż największy księżyc naszego Układu Słonecznego, Ganimedes. Ten z kolei jest nieco większy niż Merkury.
Źródło: inverse