W ostatni dzień września światło dzienne ujrzał raport Nastolatki 3.0 opublikowany przez Państwowy Instytut Badawczy NASK. Dokument ma ponad 100 stron i dostarcza wielu istotnych informacji. Do najbardziej niepokojących danych można zaliczyć te dotyczące czasu spędzanego przez uczniów przed ekranem smartfona lub komputera. W 2020 roku było to ok. 12 godzin dziennie.
Raport „Nastolatki 3.0” pokazuje, ile czasu uczniowie spędzali przed ekranami
4 godziny i 50 minut dziennie — tyle w wolnym czasie polski nastolatek wpatrywał się w ekran smartfona lub komputera w 2020 roku. Nie można jednak zapominać, że zajęcia szkolne były prowadzone w formie online. Uczestnictwo w zdalnych lekcjach zajmowało nastolatkom średnio 7 godzin i 41 minut w ciągu dnia. Nietrudno więc policzyć, że łączny czas spędzany przez nastolatków przed ekranem wynosił ok. 12 godzin dziennie. Trochę mniej czasu uczniowie spędzali, używając komputera lub smartfona w dni wolne, ale tylko dlatego, że nie było zdalnych lekcji.
Autorzy raportu Nastolatki 3.0 przyjrzeli się zachowaniom polskich nastolatków w sieci oraz ich opinii na temat internetu. Takie badania mają miejsce co dwa lata od 2014 roku. Od 2018 roku ankietowanymi są nie tylko uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych, ale również rodzice. Najnowsza odsłona raportu powstała na podstawie odpowiedzi 1733 uczniów (7 klasa szkoły podstawowej i 2 klasa szkoły ponadpodstawowej) oraz 893 rodziców uczniów z 61 szkół we wszystkich województwach w Polsce.
Od pierwszej edycji badania autorzy obserwują stały wzrost liczby godzin przeznaczonych przez respondentów na korzystanie z internetu. Co szósty nastolatek intensywnie korzysta z internetu w godzinach nocnych, nad czym nie mają kontroli rodzice. Z odpowiedzi dorosłych respondentów wynika, że wspólny czas spędzany z dziećmi w gospodarstwie domowym nie jest przeznaczany przez opiekunów na budowanie relacji — zauważają autorzy raportu.
Uzależnienie od internetu
Młodzi ludzie twierdzą, że zaczęli samodzielnie korzystać z internetu szybciej, niż wynika to z odpowiedzi rodziców. Tylko 13,1% ankietowanych rodziców uważa, że ich dzieci korzystają z internetu 9 lat i dłużej. Tymczasem posiadanie takich doświadczeń deklaruje 36,7% badanych nastolatków. Część dzieci posiadała telefon umożliwiający łączenie z internetem przed ukończeniem 6. roku życia, co potwierdzają zarówno nastolatki (3,4%), jak i sami rodzice (5,2%) – czytamy w raporcie.
Co piąty nastolatek jest gotowy zrezygnować z uczenia się, by spędzić więcej czasu w sieci. Co trzeci wykazuje się wysokim natężeniem wskaźników problematycznego użytkowania internetu, trzech na stu uczniów — bardzo wysokim. Rodzice mają świadomość problemu, ale nie wiedzą, jak bardzo nastolatki już uzależniły się od smartfonów i internetu. Kategoria nastolatków, która relatywnie najmocniej jest obciążona problematycznym użytkowaniem internetu, to dziewczęta uczęszczające do szkoły ponadpodstawowej — twierdzą autorzy raportu.
Między doświadczeniami nastolatków a wyobrażeniami rodziców są duże rozbieżności
Co piąty nastolatek przyznaje, że doświadczył przemocy w internecie. Najczęściej polegała ona na wyzywaniu, ośmieszaniu i poniżaniu. Prawie 75% rodziców badanych uczniów uważa, że ich dzieci nie były ofiarami agresji w sieci. Brak bezpośredniego doświadczenia przemocy internetowej deklaruje jednak tylko 56,2% ankietowanych nastolatków. Większość dorosłych (69,1%) uważa, że główny sposób radzenia sobie z przemocą w sieci to szukanie pomocy u rodziców i opiekunów. Taką formę reakcji wskazuje tymczasem tylko co czwarty nastolatek.
Czytaj także: Rosja nie zamierza dalej tolerować działań YouTube – serwisowi grozi blokada
Rozbieżności między wyobrażeniami rodziców a stanem deklarowanym przez samych nastolatków jest wiele. 27,1% uczniów przyznało się do oglądania patostreamów, a tylko 12,2% rodziców uważa, że ich dzieci to robią. 44,3% rodziców twierdzi, że akceptowanie zaproszeń od nieznanych osób w mediach społecznościowych jest ryzykowne. Takie samo zdanie ma jedynie 8,5% nastolatków. Uczniowie rzadziej niż rodzice uznają dzielenie się zdjęciami, filmami i informacjami o sobie w social mediach za zagrożenie dla prywatności. Z kolei dorośli bardziej niż nastolatki ufają bezpieczeństwu swoich danych w związku z serwisami hazardowymi czy inteligentnymi urządzeniami łączącymi się z internetem.
źródło: „Nastolatki 3.0” – Raport z ogólnopolskiego badania uczniów, 2021 r.