Choć o potrzebie transformacji energetycznej mówi się w Polsce coraz częściej, to małe i średnie firmy z Polski generalnie nie korzystają z OZE ani z aut elektrycznych. Co jest przyczyną takiego stanu rzeczy i czy zanosi się na zmiany?
W teorii polskie firmy interesują się ekologią, w praktyce nie korzystają z OZE
Teoretycznie 93% polskich firm z sektora MŚP (małych, średnich i mikroprzedsiębiorstw) uważa, że ich branża ma duży wpływ na ekologię. Praktycznie już tylko 46% z nich podejmuje ekoaktywności, a gdy przychodzi do inwestowania w OZE czy np. elektromobilność, jest już całkiem źle.
Zacznijmy jednak od początku. Europejski Fundusz Leasingowy wydał raport Zielona energia w MŚP. Pod lupą. Dokument koncentruje się na obszarze ekologii, energii odnawialnej, elektromobilności i aktywności MŚP na tych polach. Na potrzeby raportu ICAN Institute przeprowadził badania ilościowe z właścicielami, współwłaścicielami i osobami odpowiedzialnymi za finanse w segmencie firm MŚP z całego kraju, z różnych branż. W maju tego roku przeprowadzono 500 wywiadów, a wnioski płynące z odpowiedzi udzielanych przez ankietowanych zawarto w raporcie.
Okazuje się, że zupełnie inna ilość przedsiębiorców ma świadomość na temat odnawialnych źródeł energii, a inna rzeczywiście wdraża konkretne rozwiązania. Problem stanowią również motywacje tych, którzy na zmiany się decydują. Okazuje się, że troska o środowisko nie zawsze jest na pierwszym miejscu.
EKOodpowiedzialni są w mniejszości, przeważają EKOsceptycy
Ekologia to zjawisko zyskujące popularność w skali globalnej, ale podejście przedsiębiorstw do tej kwestii jest szczególnie istotne. Firmy często narzucają trendy mniejszym podmiotom. W raporcie EFL wyszczególniono 4 charakterystyczne grupy MŚP, różniące się między sobą podejściem do ekologii. Oto one:
- EKOodpowiedzialni – posiadają poczucie odpowiedzialności za środowisko, jednocześnie widzą korzyści biznesowe płynące z inwestowania np. w OZE.
- EKObiznesowi – są świadomi korzyści płynących z ekologii, angażują się w działania z nią związane ze względów finansowych oraz po to, by osiągnąć przewagę nad konkurencją i budować swój dobry wizerunek.
- EKOodporni – przyznają, że ich branża ma duży wpływ na klimat, ale nie angażują się w żadne działania ekologiczne. Szkoda im czasu i pieniędzy, nie czują się odpowiedzialni za środowisko, nie dostrzegają też korzysci biznesowych.
- EKOsceptycy – ta grupa także nie ma poczucia odpowiedzialności za środowisko. Zdarza jej się podejmować zielone aktywności, ale tylko ze względu na przepisy prawa lub wymagania klientów.
Wg. omawianego raportu tylko 17% MŚP zalicza się do grupy EKOodpowiedzialnych. EKObiznesowi stanowią 19%, EKOodporni – 26%, natomiast najliczniejsza grupa to EKOsceptycy (38%). Przedsiębiorstwa MŚP stosują strategię skoncentrowaną na poprawianiu marżowości – ekologia nie wpisuje się w takie podejście – czytamy w raporcie. Firmy przeważnie angażują się w ekologię tylko wtedy, gdy wymaga tego prawo lub klient, a prowadzone działania są bardzo podstawowe, jak np. segregacja śmieci.
Co powstrzymuje MŚP do większego zaangażowania się w ekologię?
Uczestnicy badania przeprowadzonego na potrzeby raportu najczęściej wskazywali na następujące bariery przed prowadzeniem działań związanych z ekologią:
- Większe nakłady pracy związane z dbaniem o ekologię (95%)
- Wyższe koszty materiałów ekologicznych w produkcji (60%)
- Brak możliwości produkcji atrakcyjnego produktu bez chemii (56%)
- Brak wpływu ekologii na wartość dostarczoną klientowi (24%)
Przedstawiciele MŚP wskazywali też na czynniki, które ułatwiłyby wdrażanie działań związanych z ekologią. Są to:
- Uproszczenie procedur związanych ze wdrażaniem ekologii (92%)
- Dopłaty i ulgi w stosowaniu ekologii w firmie (67%)
- Większy wpływ ekologii na decyzje zakupowe klientów (60%)
- Większa świadomość ekologiczna pracowników (20%)
Co z odnawialnymi źródłami energii i elektromobilnością?
Ankietowani przedsiębiorcy przyznali w większości, że znają najpopularniejsze odnawialne źródła energii. Co więcej, 7 na 10 zarządzających mikro, małym lub średnim biznesem deklaruje, że ich wiedza na temat OZE jest szeroka lub bardzo szeroka. Te optymistyczne dane dotyczą jednak tylko teorii. 95% ankietowanych MŚP nie korzysta z żadnych odnawialnych źródeł energii. Nieliczne wyjątki zdecydowały się na fotowoltaikę. Sytuacja może poprawić się w przyszłości, ponieważ co 10 firma zadeklarowała, że planuje wejść w OZE. Najpopularniejsza w planach przedsiębiorców także jest fotowoltaika.
Skąd MŚP czerpią pieniądze na inwestycje związane z OZE? Kluczowe źródło finansowania to kredyty. Im większe przedsiębiorstwo, tym częściej brany jest pod uwagę leasing. Zakup za gotówkę stanowi wyjątek wśród MŚP. Jako bariery inwestycji w OZE przedsiębiorcy najczęściej wskazywali wysokie koszty inwestycji (87%), długi okres zwrotu z inwestycji (79%) zbyt niskie dofinansowanie lub jego brak (56%). Co mogłoby zachęcić przedsiębiorców do inwestycji w odnawialne źródła energii? Ankietowani wskazują łatwiejszy dostęp do finansowania (71%), tańszą technologię (59%), atrakcyjne ulgi i dopłaty (46%).
Różowo nie jest także w kwestii elektromobilności. Tylko 5% małych i 1% średnich firm posiada w swojej flocie auta elektryczne, mikrofirmy nie mają ich w ogóle – czytamy w omawianym raporcie. Jakie przyczyny nieinwestowania w elektromobilność wskazują przedsiębiorcy? Problemem mają być wysokie koszty zakupu, mały zasięg pojazdu i słaby dostęp do stacji ładowania.
Polskie małe i średnie firmy przeważnie nie korzystają z OZE i elektromobilności, co nie oznacza, że ta sytuacja nie zmieni się w przyszłości
Choć wnioski płynące z raportu na pierwszy rzut oka nie powodują optymizmu, można je interpretować na różne sposoby.
Czytaj także: WWF prezentuje „koło ratunkowe” dla neutralności klimatycznej w Polsce
Uczestnicy badania wyraźnie wskazali, że chcą inwestować w te rozwiązania, które są po pierwsze opłacalne, po drugie – oznaczają dostosowanie się do wymogów prawnych. Można tymczasem powiedzieć, że w zasadzie wszystkie ekologiczne rozwiązania w biznesie już teraz spełniają lub będą spełniać przynajmniej jeden z tych warunków w przyszłości – twierdzi Justyna Piszczatowska, redaktor naczelna portalu Green-news.pl. Wskazuje ona też na to, jak duże korzyści wizerunkowe dla firmy przynosi bycie eko.
źródło i ilustracje: raport „Zielona Energia w MŚP. Pod lupą” Europejskiego Funduszu Leasingowego