Cyfrowe nośniki danych znacząco usprawniły zapisywanie informacji przeznaczonych do ponownego odczytu. Za nośniki różnych informacji można było uznać taśmy filmowe, klisze, a nawet… kartkę papieru. Dopiero rozwój techniki komputerowej i postępująca cyfryzacja sprawiły jednak, że nośniki danych stały się bardziej uniwersalne i wykorzystywane do bardziej różnorodnych celów.
Dyskietki – cyfrowe nośniki danych z lat ’80
Pierwsze dyskietki były produkowane od 1971 roku. Cechowały się rozmiarem 8″ i pojemnością zaledwie 80 KB. Kilka lat później funkcjonowały już dyskietki dwustronne, o tych samych wymiarach lub mające nieco ponad 5″. Wciąż były to jednak miękkie, podatne na uszkodzenia nośniki, które trzeba było przechowywać w specjalnych kopertach. Z biegiem czasu dyskietki ewoluowały, ich kolejne wersje były coraz mniejsze, a jednocześnie posiadały większą pojemność. Wiele osób za przełom uważa to, co stało się w latach ’90. Wtedy zaczęły być tworzone dyskietki w formacie 3,5″, znacznie nowocześniejsze od swoich poprzedniczek. Dyskietki o podwójnej gęstości nieraz stosowano w komputerach Amiga czy Atari, z kolei na jeszcze więcej pozwalały dyskietki HD. Ich pojemność wynosiła ponad 1,4 MB. Dyskietki w formacie 3,5″ posiadały już plastikową obudowę oraz zabezpieczenia przed przypadkowym skasowaniem danych.
Pojemność tych nośników bardzo odbiega od standardów, które znamy dzisiaj. Jak sobie z tym radzono? Popularne były, chociażby programy potrafiące spakować dany plik i podzielić go na mniejsze części, z których każda zajmowała 1,44 MB. Na 22 dyskietkach Microsoft wydał np. system Windows 95, do dzisiaj takie zestawy można znaleźć na portalach aukcyjnych. Dyskietki tracić na znaczeniu zaczęły w okolicach przełomu wieków, a od 10 lat niemalże się ich nie używa.
Kartridże – starsi gracze doskonale je pamiętają
Rozwój i upowszechnienie się na rynku nośnika, jakim były kartridże, przypada na podobny okres czasu, co produkcja wcześniejszych generacji dyskietek. Kartridże były jednak stosowane głównie w konsolach do gier wideo. Nośniki te różniły się pomiędzy sobą wielkością czy wyglądem złącza, zdarzały się więc problemy z kompatybilnością między nośnikiem a daną konsolą. Mimo to, gracze chętnie z nich korzystali. Konkurencyjną technologią były bowiem napędy taśmowe, jednak gry z tych nośników wczytywały się zdecydowanie dłużej. Kartridże były używane głównie w latach ’70, ’80 i ’90, obsługiwały je takie konsole jak Atari, Fairchild Channel F, czy wiele stacjonarnych i przenośnych modeli od Nintendo.
Dyski twarde – technologia rozwijana do dziś
Dyski twarde wykorzystują nośnik magnetyczny do przechowywania danych. Pierwszy dysk twardy powstał już w 1956 roku, jednak jego wielkość wynosiła 24″, a pojemność zaledwie 5 MB. Pierwsze dyski twarde było łatwiej uszkodzić niż dyskietki. W 1980 roku firma Seagate wypuściła na rynek pierwszy dysk w formacie 5,25″, natomiast 7 lat później funkcjonowały 3,5″ dyski. W 2003 roku codziennością była sytuacja, w której dysk twardy może zgromadzić do 500 GB danych i obracać się z prędkością do 10 000 obrotów na minutę. Dziś pojemność twardych dysków liczymy często w terabajtach (TB), a od ponad 10 lat funkcjonują półprzewodnikowe dyski SSD. Na początku producenci bagatelizowali tę technologię, dziś natomiast coraz częściej ją stosują.
Dyski optyczne, w tym płyty kompaktowe – powszechnie stosowane w różnych celach
Pod koniec lat ’70 ubiegłego wieku Philips oraz Sony wspólnie opracowali dysk optyczny, na początku przystosowany do zapisu dźwięku. Była to płyta kompaktowa, w porównaniu do konkurencyjnych nośników cechowała się niską ceną, dużą pojemnością oraz wysoką niezawodnością. W 1980 roku ogłoszono standard CD. Wkrótce producenci zaczęli tworzyć odtwarzacze obsługujące płyty w tym standardzie. Zwykła płyta CD była jedynie matrycą stanowiącą negatyw, natomiast na 4-warstwowej płycie CD-R można już było zapisywać dane za pomocą lasera, ponieważ posiadała ona ścieżki. Płyta CD-RW działała podobnie jak CD-R, ale można było z niej wymazywać dane i ponownie zapisywać inne. Z płyt kompaktowych korzysta się do dzisiaj, choć ze względu na udostępnianie filmów, gier i programów w internecie oraz rozwój muzycznych serwisów streamingowych, ich rola nie jest już tak duża, jak kiedyś.
Czytaj także: Od gramofonów do Spotify. Słuchanie muzyki kiedyś i dziś
Dyski optyczne to nie tylko płyty CD, wymienić możemy jeszcze, chociażby dyski blu-ray oraz DVD. Dzięki zwiększeniu gęstości zapisu, płyty DVD są pojemniejsze od CD. Rozpowszechniony w 1995 roku standard stał się popularny w zapisie filmów, a także gier wideo. Konkurencyjny blu-ray, dzięki zastosowaniu niebieskiego lasera, ma jeszcze większą pojemność. Z napędów blu-ray korzystają m.in. konsole najnowszej generacji – PlayStation 4 oraz Xbox One.
Karty pamięci, pamięć USB – najbardziej współczesne cyfrowe nośniki danych
Współcześnie często wykorzystujemy karty pamięci w różnych formatach. Wykorzystujemy je jako rozszerzenie domyślnie zainstalowanej pamięci w aparatach, kamerach, smartfonach, tabletach i nie tylko. W kartach pamięci wykorzystuje się pamięć flash – nieulotną pamięć komputerową, w której dostęp do danych wykorzystuje stronicowanie pamięci. Tę samą technologię wykorzystują powszechne pamięci USB.
W historii eksperymentowano i podejmowano próby popularyzacji także innych nośników danych, np. Sony przez pewien czas mocno stawiało na autorski standard UMD. Gry i filmy na niewielkich płytach w specjalnej obudowie obsługiwały konsole PSP.